Τα γεφύρια της Ηπείρου κινδυνεύουν με κατάρρευση...

Το γεφύρι του Ζαγορίου Καλογερικό ή Πλακίδα, λίγο πριν από την είσοδο στο χωριό Κήποι

Με τα μισά γεφύρια της Ηπείρου να έχουν πέσει και τα άλλα μισά να απειλούνται, η μόνη λύση διαφαίνεται μόνο μέσω ενός ευρέως προγράμματος συντήρησης, προστασίας και διάσωσης των δεκάδων πέτρινων κατασκευών που θα τους επιτρέψουν να επιζήσουν ως μνημεία και να κληροδοτηθούν στις επόμενες γενιές. Τα σημαντικότερα προβλήματα εντοπίζονται στο Ζαγόρι, στα γεφύρια Χάτσιου, Κοβάτσαινας, Πλακίδα, Καμπέρ Αγά, Αρκούδα, Μίσσιου, καθώς και στο γεφύρι Σκάλας Βραδέτου.

Τα ορμητικά νερά των ποταμών, η βλάστηση, οι άσχημες καιρικές συνθήκες αλλά και η υποστελέχωση αρμόδιων υπηρεσιών [***], είναι οι κύριες αιτίες που δημιουργούν προβλήματα στα θεμέλια των πέτρινων γεφυριών και στη συντήρησή τους, ενώ ακανθώδες παραμένει το ζήτημα της διαχείρισης του ιστορικού αυτού αποθέματος, λόγω και της διασποράς του στον χώρο.

Αλησμονώ και χαίρομαι...

"Η μανίτσα"-Φωτογραφία:  Γιώργος Πανταζίδης (γύρω στο 1900)

(Αρχείο Αδελφότητας)

Αλησμονώ και χαίρομαι

Αλησμονώ και χαίρομαι

 θυμιούμαι και λυπιούμαι 

τι θελα φύγω το ταχύ 

πάλε για ξένον τόπο... 

Θυμήθηκα, λυπήθηκα, 

θυμιούμαι και λυπούμαι 

θυμήθηκα την ξενητιά 

και θέλω να πηγαίνω...

Σήκου μανά μ' και ζύμωσε 

καθάριο παξιμάδι 

με πόνο βάλε το νερό, 

με δάκρυα ζύμωσέ το 

και με πολύ παράπονο 

βάλε φωτιά στο φούρο 

και παρακάλα το Χριστό 

κι αυτή την Παναγία 

για να μη φύγ' ο κερατζής** 

ακόμα λίγες μέρες...

B.G.J.I. Collaborates with Greek Children’s Choir and Vasilis Kostas in Athens

By Margot Edwards
July 20, 2018
PRESS RELEASE

Kalesma, a humanitarian project to transform children’s lives through music, collaborated with six musicians from the Berklee Global Jazz Institute (BGJI) in Athens, Greece.

Kalesma, a humanitarian project to transform children’s lives through music, brought six musicians from the Berklee Global Jazz Institute (BGJI) to Athens last week to work with a 30-member children’s choir from Kivotos tou Kosmou (The Ark of the World), one of the top organizations in Greece for the care of underprivileged children. The culmination of the visit was a concert with the choir on July 14 at the prestigious Michael Cacoyannis Foundation. The concert was filmed for later broadcast on National Greek TV.

The Kalesma project was created last year by Berklee alumnus Vasilis Kostas B.M. '16, M.M. '17 while he was a student in the BGJI's Master of Music in Contemporary Performance (Global Jazz Concentration) program. Kostas was inspired by his experience in the program and by his work with BGJI Artistic Director Danilo Pérez and Managing Director Marco Pignataro, who joined the group to perform at the concert. Kostas was also inspired by the remarkable work of Father Antonios, who founded Kivotos tou Kosmou 15 years ago.

Πανηγύρια "για τα ...πανηγύρια"...

Πανηγύρι στη Βήσσανη Πωγωνίου 15 Αυγούστου 2018: Απο τα λίγα που διατηρούν ακόμη και σήμερα πολλά από τα χαρακτηριστικά της παράδοσης [Φωτογραφία απο Vissani Hills]

***

Ανησυχητική πλέον η αλλοίωσή τους στην Ήπειρο...

Τα σημερινά πανηγύρια «σκοτώνουν» την παράδοση!

Χάνουν την αυθεντική τους μορφή, και τα γνήσια Ηπειρωτικά αισθήματα τείνουν προς εξαφάνιση...

Είναι πολλών Ηπειρωτών η διαπίστωση, κυρίως κάποιος ηλικίας, ότι αλλοιώθηκε ανησυχητικά ο χαρακτήρας των πανηγυριών στην Ήπειρο. Όπως χαρακτηριστικά τονίζουν, πολλά πανηγύρια είναι... '"για τα πανηγύρια..."

Η εμπορευματοποίηση, η διαστρέβλωση ηχοχρωμάτων και ρεπερτορίου, η καταθλπτική ομογενοποίηση, «φονεύουν» την παράδοσή μας και αλλοτριώνουν τη σχέση μας μαζί της. Ιδιαίτερα αλλοτριώνουν τη σχέση της νεολαίας με την παράδοση, που για πρώτη φορά έρχεται σε επαφή μαζί της μέσα οπτά τέτοια πανηγύρια. Το δημοτικό τραγούδι δεν έχει πλέον τη μορφή, τη θέση και τη διάδοση που είχε, όταν η ύπαιθρος διατηρούσε ακόμα πολλά στοιχεία του παραδοσιακού τρόπου ζωής. Στη σύγχρονη εποχή το δημοτκό τραγούδι επιβιώνει, αλλά όχι ως οργανικό στοιχείο του τρόπου ζωής των ανθρώπων, αλλά ως μία ακόμα επιλογή (δυνατότητα) μουσικής έκφρασης ανάμεσα στις πολλές που είναι πλέον διαθέσιμες.

Εμπορευματοποιημένες και άνευρες αναβιώσεις παλαιών συνηθειών έγτναν τώρα πολλά από τα -πανηγύρια μας, τονίζουν οι δυο κορυφαίοι Ηπειρώτες τραγουδιστές, 

Στυλιανός Μπελλος και Σάββας Σιάτρας.

Τι λένε Μπέλλος-Σιάτρας

Δύο μεγάλες φυσιογνωμίες του Ηπειρωτικού δημοτικού τραγουδιού, ο Στυλιανός Μττέλλος και ο Σάββας Σιάτρας, με δηλώσεις τους στον «Π.Λ.» κατακεραυνώνουν όσους συμβάλλουν στην υποβάθμιση και στην αλλοίωση της παράδοσης. Οι κορυφαίοι τραγουδιστές, εκφράζουν την πικρία τους, για το ότι «τα πανηγύρια έχουν χάσει πλέον τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΓΩΝΙ - ΡΟΥΜΠΑΤΕΣ 2018

Φωτογραφικό υλικό από την Ημερίδα της Ομοσπονδίας Αδελφοτήτων και Ενώσεων του Πωγωνίου που πραγματοποιήθηκε στις 12 Αυγούστου 2018 στην Μερόπη (Ρουμπάτες) Πωγωνίου.

Πηγή φωτογραφιών:

https://photos.google.com/share/AF1QipPmJI-SFj8WBXewOKg4Br_lyRGKm_FZ1md9gYfMCgCCW_c8yK9rvbHdV0H0fLihpg?key=Vi12U0Rxb3BJdEFLSmgyMUl0NHdqZ1hvaERjNFBn

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Χ.Κ.

Τα πανηγύρια στην Ήπειρο

Πανηγύρι στη Βήσσανη 1910-1920-Φωτογρφία του Βησσανιώτη φωτογράφου Γ. Πανταζίδη

Του κ. ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ ΒΑΔΙΛΗ 

τ. Επιθεωρητού Γεωργίας

Πατροπαράδοτο έθιμο τα πανηγύρια στην Ήπειρο, αποτελούν σταθμούς στην ήρεμη ζωή των χωριών της. Αραδιασμένα όλα το ένα μετά το άλλο στο μεγαλύτερο ποσοστό τους στην περίοδο της Άνοιξης και κυρίως του Καλοκαιριού, καλύπτουν την ωραιότερη περίοδο του χρόνου, τότε που και η φύση αναγεννημένη και ανανεωμένη έχει το δικό της πανηγύρι. 

Τα πανηγύρια έχουν τις πρώτες τους καταβολές στην αρχαιότητα, που σαν πανηγύρια θεωρούνταν γιορταστικές συγκεντρώσεις του λαού για την τέλεση θρησκευτικών τελετών στις οποίες εκτός από τις θρησκευτικές εκδηλώσεις, γινότανε και αθλητικοί, μουσικοί και φιλολογικοί αγώνες, οργανώνονταν χοροί, θυσίες και πομπές, και απαγγέλονταν στο κοινό πανηγυρικοί λόγοι, και επιπλέον για την εξυπηρέτηση του κοινού δημιουργούνταν και σημαντική εμπορική κίνηση με τη συγκέντρωση πολλών εμπόρων και πωλητών διαφόρων ειδών και κυρίως τροφίμων.

ΓΙολύ σπάνια στα πανηγύρια αυτά ρυθμίζονταν και πολιτικά ζητήματα. Τέτοια πανηγύρια στην αρχαιότητα ήταν στην Αθήνα τα Παναθήναια, τα Ελευσίνα, τα μεγάλα Διονύσια και άλλα. στη Σπάρτη τα Κάρνεια και τα Υακίνθια, στο Άργος τα Εκατόμβια και σε πανελλήνιο επίπεδο τα Ολύμπια, τα Πύθια, τα Νέμεα και τα Ίσθμια. Παρόμοια πανηγύρια γινότανε και στην αρχαία Ρώμη.

Για τον Λεωνίδα...

Τα ψάρια που πήραμε και δεν τα φάγαμε...

[Σήμερα μία ιστορία απ το Ζαγόρι...]

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΑΧΑΡΗ

Kαλοκαιριάτικο απόγευμα. Ο ήλιος κρυβόταν πίσω απ’ την Γκραμπάλα και στέλνοντας τις ακτίνες του στα Παπιγκιώτικα παραθύρια τα ’κανε να λαμποκοπούν. Κατηφόρισα απ’ τον Πάνω- Μαχαλά για το Μεσοχώρι.

Ο Παπα-Μπέλος, που με είχε δει, με περίμενε στον πλάτανο της Μπόμπολης και μαζί φτάνοντας στο Μεσοχώρι, καθήσαμε στο τραπέζι, δίπλα στην πανύψηλη και λυγερόκορμη λεύκα. Παραγγείλαμε καφέδες και ανάψαμε τσιγάρο. Ο μπάρμπα Γιώργος, φέρνοντας τους καφέδες φταρνίστηκε και σιγοψιθύρισε:

"Ποιον θάβετε πάλι;"

Ο Παύλος, ο δάσκαλος του χωριού, έπρεπε να είχε έρθει κι αυτός στην παρέα. Ήταν η ώρα που συναντιόμαστε. Δεν φάνηκε όμως και μεις πονηρευτήκαμε και ρωτώντας μάθαμε, ότι πήγε στο ποτάμι για ψάρεμα με άλλη παρέα.

-Α! ρε γκαβία, θα μου το πληρώσεις αυτό! είπε ο παπάς.

Δεν πειράζει, του απάντησα. Αυτός θα πιάσει ψάρια και μεις θα τα φάμε.

-Τι λες βρε χάχα; Θα μας δώσει εμάς ψάρια;

-Δεν θα μας δώσει, θα του τα πάρουμε, και άκουσέ με:

Μία φωτογραφία...μία ιστορία...[1]

Από την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρα (από τα Τσαραπλανά - σημερινό Βασιλικό Πωγωνίου) στη Βήσσανη (1963). Η φωτογράφιση  έγινε στην είσοδο του Ναού του Αγίου Νικολάου...

Επιγραφαί και ενθυμίσεις εις Βήσσανη Πωγωνίου

Η ύπαρξη 30 και πλέον συνολικά εκκλησιών και εξωκκλησίων εκτος απο τα εικονίσματα που υπάρχουν στη Βήσσανη, αποδεικνύει οτι το θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων κατα την διάρκεια των προηγούμενων αιώνων,  ήταν πάντοτε ακμαίο.

Την ευσέβεια των κατοίκων εκτός απο την πληθώρα των εξωκκλησιών  αποδεικνύει και η ύπαρξη πολλών άλλων προσκυνημάτων στις εισόδους και εξόδους του χωριού και στις διασταυρώσεις των δρόμων τα γνωστά μας "κονίσματα". Περί αυτών όμως θα μιλήσουμε σε επόμενο σημείωμά μας.

Στο κείμενο που ακολουθεί θα ασχοληθούμε με τις διάφορες επιγραφές και ενθυμίσεις που συναντάμε στις εκκλησίες και στα εξωκκλήσια στη Βήσσανη και που αποτελούν αναμφίβολα σημαντικό μέρος της Ιστορίας του χωριού μας.

Η σημαντική αυτή καταγραφή που παρουσιάζουμε εδώ είναι χρονολογική (μέχρι περίπου  το 1900) και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Ηπειρωτική Εστία"-Τ39-1955 και έγινε απο τον Ιερέα Γεώργιο Παΐσιο.* Τό άρθρο αυτό αποτέλεσε και σημαντική πηγή του   συγχωριανού μας αειμνήστου Σπύρου Στούπη στην συγγραφή των μνημειωδών έργων του, "Πωγωνησιακά και Βησσανιώτικα" και "Η Βήσσανη".
* Ο Γ. Παΐσιος καταγόταν απο τους Χιονιάδες και ήταν για ένα διάστημα εφημέριος στο Δολό Πωγωνίου, οπότε είχε και φιλικούς δεσμούς με τη Βήσσανη.

...//...

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ, Ιερέως

ΕΠΙΓΡΑΦΑΙ ΚΑΙ ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ

Συλλέγοντες προ δεκαετηρίδων από διαφόρους Μονάς καί Εκκλησίας της  Έπαρχίας επιγραφάς άναφερομένας εις  τους εκ  Χιονιάδων άγιογράφους, άντεγράψαμεν καί διαφόρους άλλας επιγραφάς και ενθυμήσεις σχετιζομένας μέ ώρισμένα χρονικά γεγονότα αφορώντα την 'Ιστορίαν τής Εκκλησιαστικής Επαρχίας Βελλάς και Κονίτσης, ώς και την Ιστορίαν των 'Ιερών Σκηνωμάτων του τόπου.

Κατά πόσον δέ γενικώς αι  επιγραφαί αύται είναι χρήσιμοι είς την Ιστορίαν του τόπου εις τόν όποιον αύται άνήκουσιν, τούτο, ούδεις δύναται νά τό αρνηθεί  ουδέ και είναι ανάγκη ήμείς οί μηδαμινοί νά όρθώσωμεν εδώ τό ανάστημά μας και νά έπιχειρήσωμεν  νά εκφέρωμεν γνώμην, η  νά επαναλάβωμεν εδώ  όσα περί τής χρησιμότητός των έγραψαν οί ειδικώς περι τά τοιαύτα άσχοληθέντες κορυφαίοι ιστορικοί, και λοιποί  λόγιοι Ήπειρώται.

Επειδή όμως αι  έπιγραφαί αύται συν τω χρόνω ύπόκεινται εις φθοράν και άλλοίωσιν, και έπειδή εδημιουργηθησαν πολλάκις δυσμενείς δι’ αύτάς σιηθήκαι και περιστάσεις αίτινες και συνέτειναν  εις την καταστροφήν καί  έξαφάνισιν πολλών, διά τούτο και προέβημεν εις τήν αντιγραφήν αυτών μέ τήν προϋπόθεσιν πάντοτε όπως αύται, μίαν ημέραν  ίδωσι τό φώς τής δημοσιότητος.

Καί ενα τοιούτον ερχόμεθα σήμερον νά πραγματοποιήσωμεν.  Νά διασώσωμεν δήλον οτι  τάς όλίγας αύτάς επιγραφάς εστω καί ιστορικώς.