Οι Αποκριές στη Βήσσανη -VIDEO

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ VIDEO X.K.

H ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΜΑΣ-ΔΕΚ.2018-ΙΑΝ.- ΦΕΒ. 2019

Το πανόραμα των σκιών του ρολογιού στα Γιάννενα

Χρονολόγηση ιστορικών φωτογραφιών από τα Ιωάννινα με την παρατήρηση σκιών και άλλων στοιχείων

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η φωτογραφία δεν είναι αυτό που ήταν εκατό χρόνια πριν. Ούτε καν σε εποχές πολύ πλησιέστερες, όπως για παράδειγμα πριν λίγα χρόνια, όταν έμπαινε ο αιώνας μας. Από τον προ-προηγούμενο αιώνα, τον 19ο, διαθέτουμε ένα περιορισμένο αριθμό φωτογραφικών τεκμηρίων, κυρίως πορτρέτα από σημαντικούς και εύπορους άνδρες (και λιγότερο γυναίκες) που επιδίωκαν την καλλιτεχνική αιωνιότητα, κάποια τοπία, κάποια σημαντικά γεγονότα, λίγες ομαδικές φωτογραφίσεις. Από κάθε δεκαετία μετά το 1900 έχουν φτάσει στις μέρες μας πολύ περισσότερες φωτογραφίες, ενώ την ίδια στιγμή πολλοί από τους φωτογράφους έπαψαν να θεωρούν τον εαυτό τους αποκλειστικά «ελεύθερο επαγγελματία κατά παραγγελία» και άρχισαν να βλέπουν και να δίνουν στο έργο τους καλλιτεχνική διάσταση.

Η φθηνή φωτογραφική μηχανή και η εμφάνιση του έγχρωμου εμφανιστηρίου -εκτυπωτή ήταν μια επανάσταση, που έβαλε μετά το 1970 τη φωτογραφία σε κάθε σπίτι. Ωστόσο, η δεύτερη -και πολύ μεγαλύτερη- επανάσταση ήταν η εμφάνιση της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής, είτε με τη συνηθισμένη της μορφή είτε στο πίσω μέρος ενός κινητού τηλεφώνου. Με τον τρόπο αυτό η φωτογραφία ανήκει στον καθένα αν και βέβαια, όχι απαραίτητα στην ιστορία, καθώς ο υπερπληθωρισμός των δισεκατομμυρίων (!) φωτογραφιών που τραβιούνται κάθε μέρα δε μεταφέρει ανάλογα χρήσιμο περιεχόμενο. Αν και εδώ υπάρχει αντίλογος- κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα είναι χρήσιμο στον ιστορικό του 2100.

Λίμνη Τέλος... Καλημέρα Ζαραβίνα...

Ύστερα από 90 χρόνια ιστορικής αδικίας με το ευτράπελο η λίμνη να δίνει την ιδιότητά της ως ονομασία στο χωριό (κρατώντας για εκείνη το... επίθετό της), ενώ για 600 χρόνια συνέβαινε το αντίθετο, δείχνει ότι θα αποκατασταθεί.

Χθες, 25 Ιανουαρίου 2019, ημέρα κατά την οποία θα μείνει στην ιστορία για τη περιβόητη "Συμφωνία των Πρεσπών" που ψηφιζόταν στη βουλή, λίγα τετράγωνα παρακάτω στο Υπουργείο Εσωτερικών, συνεδρίαζε το "Συμβούλιο Τοπωνυμιών" για ένα άλλο ζήτημα ονομασίας. Ξεχωριστό... Μεταξύ των θεμάτων της ημερησίας διάταξης ήταν η μετονομασία του χωριού μας σε Ζαραβίνα.

Η Αδελφότητά μας παραστάθηκε με 2 μέλη της, κάνοντας πρόσθετη παρέμβαση υπέρ του αιτήματος της Κοινότητας και αφού εξέθεσε τις απόψεις τις προφορικώς, έλαβε τη διαβεβαίωση του Προέδρου της Επιτροπής ότι το Συμβούλιο είναι σύμφωνο με τη μετονομασία του οικισμού, η οποία και θα πραγματοποιηθεί μετά τις εκλογές. Το Συμβούλιο Τοπωνυμιών ήταν το πιο κρίσιμο σημείο και το σημείο στο οποίο συνήθως σταματούν οι διαδικασίες σε περίπτωση άρνησής τους (δείτε και υστερόγραφο).  

Αφού καθαρογραφεί η απόφαση θα πάρει το δρόμο της για το Συμβούλιο της Επικρατείας και ύστερα θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα. Οι πιθανότητες να μην τελεσφορήσει η μετονομασία είναι πλέον απειροελάχιστες, καθώς οι επόμενες ενέργειες είναι κατά κύριο λόγο διαδικαστικού χαρακτήρα.

Θεωρούμε ότι η Αδελφότητά μας έπραξε το καθήκον της και έβαλε και εκείνη ένα μικρό λιθαράκι στην αποκατάσταση της αδικίας. Χρέος μας είναι να ευχαριστήσουμε από τη μεριά μας :

Η πίτα μας 2019...

Η Αδελφότητα Βησσανιωτών τηρώντας πάντα την παράδοση έκοψε την πίτα του 2019 σήμερα Κυριακή 13 Ιανουαρίου σε μία πολύ επιτυχημένη εκδήλωση στη ¨Μάνα" στην οποία παραβρέθηκαν πλήθος συγχωριανών αλλά και φίλων της Βήσσανης. 

Η Αδελφότητα εύχεται σε όλους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ με υγεία και δημιουργικότητα σε όλους...

Στον σύνδεσμο που ακολουθεί δημοσιεύεται φωτογραφικό υλικό απο την ωραία αυτή εκδήλωση...(video θα ακολουθήσουν σε λίγες μέρες)

ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ...

https://1drv.ms/a/s!Ajadl-t-vX9uqw_E_AJTfctK06dA

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Χ.Κ.

Η Αδελφότητα Βησσανιωτών κόβει την πίτα της...

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΟΙΡΟΛΟΪ-"ένα ερωτικό γράμμα προς τη μουσική!"...

..."η μουσική στην πρωταρχική της μορφή είναι ένα γιατρικό για τις πληγές της ψυχής-κάτι εξ ίσου απαραίτητο με τον αέρα και την τροφή..."

Christopher C. King 

Ποιά σχέση μπορεί να έχει ένας βιρτουόζος κιθαρίστας των delta blues με έναν παραδοσιακό βιολιστή απο την Ηπειρο;;; 
Στο θαυμάσιο βιβλίο του "Ηπειρώτικο μοιρολόϊ" που κυκλοφόρησε πρόσφατα μεταφρασμένο στα Ελληνικά ο Christopher C. King μας εξηγεί :

..."Ο πρώτος δίσκος που έβαλα στον Τζιμ, όταν μας επισκέφτηκαν με τη Μαρία, δεν ήταν το «Ηπειρώτικο μοιρολόι». Έβαλα ένα δίσκο που ήξερα ότι ο Τζιμ τον λάτρευε, αλλά που κατά πάσα πιθανότητα δεν είχε ποτέ ακούσει από δίσκο γραμμοφώνου: το «Fixin' to the blues» [Μπλουζ της προετοιμασίας για το θάνατο] του Γουάσινγκτον «Μπάκα» Γουάιτ. Γεννημένος το 1909 σε μια φάρμα στο αγροτικό Χιούστον της πολιτείας του Μισισίπι, ο Γουάιτ ήταν κορυφαίος κιθαρίστας των Ντέλτα Μπλουζ, ακριβώς όπως ο Ζούμπας ήταν ένας διαπρεπής Ηπειρώτης βιολιντζής. Τα κοινά στοιχεία μεταξύ Γουάιτ και Ζούμπα δεν σταματούσαν εδώ.

Το «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» του Ζούμπα ακολουθεί τα κοινά μοτίβα όλων των παραδοσιακών ηπειρώτικων μοιρολογιών. Τα κομμάτια αυτά είναι βασισμένα στους θρήνους που τραγουδιούνται πάνω στο μνήμα σ’ ολόκληρο τον ελληνόφωνο κόσμο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο Ζούμπας μετέφερε τον επίμονο γυναικείο γόο του μοιρολογιού στο βιολί

Το θυροστόμι...

Στις πόρτες κάθοντ’ οι κυρές και σιγοκουβεντιάζουν 

για τη ζωή τη δύσκολη τα πονεμένα χρόνια. 

Κι ακούς μέσα στην ήσυχη τ’ απόβραδου γαλήνη 

ένα τραγούδι σιγανό αργό σαν μοιρολόι:

"Ξενιτεμένο μου πουλί και παραπονεμένο 

η ξενιτειά σε χαίρεται κι εγώ ’χω τον καημό σου...".

Τώρα τι να γράψει κανείς γι’ αυτές τις πόρτες; 

Χάθηκαν οι κυρές δεν γύρισαν οι κύρηδες. 

Πού είν’οι νοικοκυρές τον μάνταλο ν’ανοίξουν 

την πόρτα να σφαλίσουν;

Στο θυροστόμι δεν πατάει το πέταλο τ’αλόγου 

και δεν διαβαίνουν νιές  μήτε και παλληκάρια.

Τα χνάρια σβήσαν της ζωής, τα σκέπασε η λήθη.

Χορταριασμένη η αυλή λιθοσουρειές τα τοίχια 

χωρίς πνοή, χωρίς ζωή.

Μήτε τραγούδι ακούγεται μήτε και μοιρολόγι 

κι η λύπη χώρο να σταθεί δεν θάβρει, ούτε πεζούλι.

Μήδε η χαρά να καρτεράει στην πόρτα την ελπίδα. 

Ντουβάρια σωριασμένα θυμίζουν μόνο, 

τα παλιά τα χρόνια τα καλά τ’ αγύριστα, τα περασμένα...

Κώστας Χ. Κωστούλας

Μικρή συμβολή στην ιστορία των Τσαραπλανών (Βασιλικού Πωγωνίου)

Της Αναστασίας Γ. Καρρά  

Φιλολόγου

1. Τοπογραφικά - Σύνδεση με το παρελθόν

Το Βασιλικό (παλιά Τσαραπλανά) καταπράσινο την Άνοιξη, κάτασπρο το Χειμώνα, ξαπλωμένο νωχελικά στα ριζά της Ομάλιας, είναι από τα παλιότερα κεφαλοχώρια της επαρχίας Πωγωνίου.

"Τσαραπλανά εις τας υπωρείας ιδίας ράχεως Ομαλής καλουμένης, μεταξύ κατασκίων υψωμάτων, κλίμα τερπνόν και υγιεινόν έχοντα. Διαιρείται εις 4 συνοικίας. Γκράτσιτα, Άγιον Μηνάν, Μεσσαίαν, ένθα και τα δημόσια κτίρια και Μαυρίκη". 

(Ηπειρωτικά Μελετήματα, Τεύχος 7ο Πογωνιακά 1889, σελ. 8).

Βρίσκεται βορινά των Ιωαννίνων, 60 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη, έχει υψόμετρο 850 μέτρα και πριν από το 1940 αριθμούσε πάνω από 300 οικογένειες μόνιμα εγκατεστημένες σ’ αυτό. Πριν από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο το χωριό έσφυζε από ζωή. Το προαύλιο του Δημοτικού Σχολείου φιλοξενούσε πάνω από 100 παιδιά και οι παιδικές φωνές, συνταιριασμένες με τα κελαδήματα των πουλιών, γέμιζαν τον αέρα κι έδιναν μια νότα αισιοδοξίας στους ανθρώπους.

Το χωριό, καταπράσινο από λογιών-λογιών οπωροφόρα δέντρα, περιβάλλονταν από καστανόξανθα αμπέλια που σαν ανταμοιβή στον κόπο, χάριζαν στους κατοίκους το γλυκό καρπό τους. Την εποχή του τρύγου όλο το χωριό εξορμούσε στ’ αμπέλια με φωνές, τραγούδια και γέλια και τα σπίτια και οι αυλές ερήμωναν για λίγες μέρες. Αξέχαστες εποχές που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί! Εδώ και πολλά χρόνια έχουν εγκαταλειφθεί - συντέλεσε σ’ αυτό και η φιλοξήρα - και τώρα ο επισκέπτης βρίσκεται μπροστά σ’ ένα άγνωστο τοπίο που δε θυμίζει τίποτα από τους παλιούς αμπελώνες.

Την παλιά εκείνη εποχή στο Βασιλικό, όπως και στα περισσότερα χωριά του Πωγωνίου, έμεναν μόνιμα, Χειμώνα-Καλοκαίρι, μόνο οι γέροι, οι γυναίκες, τα παιδιά και ελάχιστοι νέοι. Οι άνδρες επιζητούσαν καλύτερη τύχη σε ξένους τόπους. Όταν το αγόρι γίνονταν 16 ή 17 χρονών είχε δύο επιλογές, δύο δρόμους να ακολουθήσει. Ή έπρεπε να ταξιδέψει για ανεύρεση εργασίας ή να αδράξει το αλέτρι και την αξίνα και να γίνει γεωργός. Το τελευταίο πολύ λίγοι νέοι το ακολούθησαν, όχι γιατί δεν εκτιμούσαν το επάγγελμα του γεωργού αλλά γιατί τα λιγοστά χωράφια, ποτισμένα με άφθονο ιδρώτα και πολύ κόπο, έδιναν λίγο καρπό, που δεν επαρκούσε για τη συντήρηση της πολυμελούς τότε οικογένειας. Έτσι τα περισσότερα αγόρια ταξίδευαν ή στο εξωτερικό (Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο) ή στο εσωτερικό (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, κ.α.). Η υπόλοιπη οικογένεια παρέμενε στο χωριό. Μετά από λίγα χρόνια το αγόρι, άντρας πια, γύριζε στο χωριό, παντρεύονταν, και το νέο ζευγάρι δημιουργούσε το δικό του σπιτικό. Πολύ γρήγορα όμως, με σπαραγμό καρδιάς και με άφθονα δάκρυα έρχονταν η ώρα του αποχωρισμού. "Ο ζωντανός ο χωρισμός παρηγοριά δεν έχει". 

Μία μικρή πραγματεία περί κασσιώπιτας...

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ: Τά δύο αξιόλογα κείμενα που σας παραθέτω παρακάτω αποτελούν μιά μικρή πραγματεία γύρω απο το  όνομα την προέλευση και την παρασκευή - με ιστορικές, γλωσσολογικές και λαογραφικές αναφορές - της γνωστής σε όλους μας νοστιμότατης κασσιώπιτας (χυτή την λέμε στη Βήσσανη). Τα δύο αυτά κείμενα  εντόπισα σε παλιά φύλλα της εφημερίδας "ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ" (02/02/1901 και 09/02/1901) και ανήκουν  το πρώτο στον Χρήστο Χρηστοβασίλη - δημοσιογράφο, συγγραφέα και σημαντικό εκπρόσωπο της Ηπειρωτικής λογοτεχνίας και στον Αθανάσιο Πετρίδη - σχολάρχη , που συνέταξε το κείμενό του ως απάντηση στο πρώτο. 
Υπάρχει και ένα τρίτο κείμενο σχετικά με το θέμα του γνωστού μας συγχωριανού (Βησσανιώτη) αείμνηστου Σπ. Στούπη με τίλο "Πίτα των Κασωπαίων" δημοσιευμένου στην εφημερίδα "Κερκυραϊκά Νέα" (Φύλλο 268 κ. ε.) το οποίο δυστυχώς δεν κατάφερα να έχω παρά τις επίμονες προσπάθειές μου.
Η μεταφορά των δύο κειμένων εδώ, έκρινα σκόπιμο να γίνει αυτούσια, με την ορθογραφία του πρωτότυπου και βεβαίως σε πολυτονικό σύστημα γραφής. Οι αναγνώστες που γνωρίζουν την δυσκολία του εγχειρήματος θα με συγχωρήσουν ίσως πιο εύκολα για τα πιθανά ορθογραφικά λάθη που ίσως να παρουσιάζει το κείμενο... 
Ανεξαρτήτως βεβαίως των επιμέρους συμπερασμάτων που μπορεί να εξάγει ο αναγνώστης απο τα δύο κείμενα όσον αφορά το όνομα ή την προεύλευση της "φτωχικής" κασσιώπιτας, αυτή θα παραμείνει νομίζω ες αεί ένα απο τα πιό νόστιμα και προσφιλή εδέσματα της Ηπειρώτικης - και όχι μόνο-κουζίνας!!!
ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΩΡΑ ΤΑ ΔΥΟ ΚΕΙΜΕΝΑ. ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ...(και γαιτί όχι...ΚΑΛΗ ΣΑΣ ΟΡΕΞΗ!!!)

Η ΚΑΣΣΙΩΠΗΤΑ

Η Ο ΚΑΣΣΙΩΠΑΙΟΣ ΠΛΑΚΟΥΣ

Ἐν Ἠπείρω σήμερον, οὐχί μόνον παρά τῶ όχλῳ, άλλά καί παρά τοῖς κατά τι ἀναπτυγμένοις εἶνε ἄγνωστον τό ὄνομα τής πάλαι ποτέ περιφήμου Ἠπειρωτικής πόλεως «Κασσιώπης», ἀμφίβολον δέ ἐάν καί οἰ πολυάριθμοι ἀπόφοιτοι  τοῦ ἐν Ἰωαννίνοις γυμνασίου εἶνε εἰς θέσιν νά γνωρίζωσί τι περί αὐτής, ἔνεκα τοῦ κακοῦ συ­στήματος, τό όποίον δυστυχῶς διέπει τά τῆς ἐκπαιδεύσεως τῆς τε ἐλευθέρας καί τῆς ὑποδού­λου Ἐλλάδος.