Μονή "ΑΒΕΛ"

Για όσους μου ζητήσανε μια πολύ παλιά φωτογραφία της Μονής "ΑΒΕΛ"...Πιό παλιά...δεν γίνεται...

Tό όνομα της Βήσσανης

Του Σπύρου Στούπη

«Η ξενητειά, το διάστημα, βουνά άγνωρα και κάμποι 

η πελαγίσια η καταχνιά, τα σύγνεφα τα θάμπη 

ποτέ δεν θά τη σβύσουνε στά μάτια της ψυχής μου 

την άγια την εικόνα σου πατρίδα μου χρυσή».

Για το όνομα της κωμοπόλεως Β ή σ σ α ν η που ήταν είναι  απο τά σημαντικώτερα χωριά του Πωγωνίου κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας σε αριθμό κατοίκων, πλούτο καί πολιτισμό, μερικοί πιστεύουν πώς είναι σλαυικό και σημαίνει ψηλό λοφώδη τόπο και άλλοι, οτι είναι ελληνικό που παράγεται από το β ή σ σ α=δρυμώδης τόπος (ώς ούρεως έν βήσση. Ιλ. Γ. 34), μια λέξι πανάρχαιη πού την αναφέρει έκτος από τον Όμηρο καί ο Ησίοδος.

«Πολλοί το όνομα του χωρίου τούτου, λέγει ο Λαμπρίδης, γράφουν όχι ως εκείνοι, οίτινες θεωρούν τούτο σλαυικόν, όπερ σημαίνει θέσιν ύψηλήν ή σημείον ανωφερές όπως τα σύστοιχα Βισανσκό καί Βισικό=άνηφορία, αλλά Βήσσανη εκ της ελληνικής βήσσης».

Ό ίδιος δμως προτιμά τη γραφή Βίσιανη ή Βύσιανη, προφανώς γιατί δεν συμμερίζεται την ελληνική άποψι. [1]

Ο Θεοφ. Μέντζος φρονεί, [2] οτι προέρχεται άπο το έλληνικόν β ή σ σ α γιατί ερμηνεύει και αποδίδει θαυμάσια την τοπολογική έννοια. Διότι σημαίνει, λέγει, «σύνδενδρες λακκιές». Πράγματι δέ το χωριό είναι χτισμένο πάνω σέ λόφους πού κάποτε ήσαν δασόφυτοι. Αλλά, οι «σύνδενδρες λακκιές» είναι συνηθέστατο φαινόμενο στην Ηπειρο καί μάλιστα σε παλαιότερες εποχές οπότε δεν είχε άποψιλωθεί από τα άφθονα δάση της.

Ό Άραβαντινός, όπου αναφέρεται περί Βησσάνης στη Χρονογραφία του, κι’ αυτό γίνεται κατ’ επανάληψι, ώστε αποκλείεται ή περίπτωσις λάθους, γράφει, Β ί σ σ α ν η. Δεδομένης δέ της ιδιότητος του εν λόγω ιστορικού ως λογίου καί διδασκάλου, μάλιστα της εποχής του 1853 πού στήν ορθογραφία έδίδετο ιδιαίτερη προσοχή, πρέπει νά συμπεράνωμε πώς δέν τήν έγραψε στον τύπο αυτο έτσι αυθαίρετα, άλλ’ ότι κάπου θα έστηρίχθη. Επειδή δέ ξέρομε, οτι ό έν λόγω συγγραφεύς δέν άπεμακρύνθη ποτέ άπο τά Γιάννινα άλλ’ οτι ζητούσε τις πληροφορίες του από τούς άρχιερείς, δασκάλους και κάθε λόγιο πού έπεσκέπτετο τήν Ηπειρωτική πρωτεύουσα, κι’ έτσι σάν λόγιος έρμής κατώρθωσε νά συνάξει τήν τόσο χρήσιμη ιστορική του ύλη, πρέπει νά πιστέψωμε, οτι θά τον άντέγραψε από τούς καταλόγους των μητροπόλεων, ή της Τουρκικής διοικήσεως, πού και στην εποχή του ακόμα κατά μέγα μέρος χρησιμοποιούσε την ελληνική γλώσσα μέ Έλληνες γραμματισμένους, πού φαίνεται τήν έγραφαν Βίσανη.

Νίκος Σκαλκώτας:"Ηπειρώτικος χορός"-Δημήτρης Μητρόπουλος, Φιλαρμονική Νέας Υόρκης-1959

Ένας γεφυράς θυμάται...

Πασχάλης Ζούνης

Ένας γεφυράς θυμάται...

Ο Πασχάλης Ζούνης γεννήθηκε στην Πυρσόγιαννη της Κόνιτσας το 1898. Όπως όλοι στο χωριό του, έγινε κι αυτός μάστορας, πολύ καλός πελεκάνος, κι άρχισε τα ταξίδια.

Στα 1928 με ΄27 έφτιαξε με το συνεργείο του, κάτω απ’ το Δολό, στο δρόμο προς Πωγωνιανή -τότε Βοστίνα- το γεφύρι του Κουβαρά.

Γι’ αυτό το έργο, αλλά και για τις εμπειρίες της τέχνης του, μίλησε Οκτώβρη του 1986 στην Πωγωνιανή, όπου είχε εγκατασταθεί στα τελευταία χρόνια της ζωής του κοντά στην κόρη του.

Πέθανε δύο χρόνια αργότερα, το 1988

Λέγομαι Πασχάλης Ζούνης. Είμαι απ’ τη Πυρσόγιαννη στη καταγωγή. Ναι! Πόσο χρονών είμαι; Είμαι τώρα μικρός, 88 χρονών. Ήμουνα μάστορας. Ήτουνε ο πατέρας μου μάστορας, μάστορας κι εγώ. Έμαθα τη τέχνη. Από μικρός πήγαινα κοντά που ήτουνε ο πατέρας μου. Ο γέρος ο δικός μου ήτουνε ο πρώτος μάστορας. Δεν ήτουνε κανένας άλλος. Ο Γιάννης Ζούνης! Πρώτος! Κανένας άλλος. Κι ο παππούς την ίδια δουλειά. Βασίλης Ζούνης αυτός, μάστορας, δε πήγε σκολειό…

Ήμουνα στη Βέροια, στο Μελίκι, φτιάχναμαν την εκκλησία. Από ’κει με πήρανε στρατιώτη. Με το στρατό μας γυρίζανε Ουκρανία, μπήκα Ρουμανία, πήγα Μικρασία! Ε.., τι να σου πω τώρα, παραμύθια…

Ο Π. Ζούνης δουλεύει στην Αθήν

Εγώ έφτιαξα δικιά μου ομάδα. Τώρα είχα πέντε μαστόρους, έτσι; Την άλλη χρονιά είχα τρεις, την άλλη χρονιά είχα δύο, την άλλη χρονιά είχα δέκα. Ήμουνα επικεφαλής. Ναι! Ξεκινούσαμε με τα ζώα. Με ζώα πηγαίναμαν, με ζώα ερχόμασταν.

Ήτουνε τότε τα μπουλούκια. Σε ποιο μπουλούκι δουλεύεις; Στου Πασχάλη παραδείγματος χάρη. Σε ποιο δουλεύεις; Στου Κωστάκη. Στου τάδε. Λέγανε του πρωτομάστορα τ’ όνομα. Και τσιεράκια είχαμαν να δουλεύουνε, να μαθαίνουνε. Άλλα κουβαλούσανε με τα μουλάρια πέτρες, άλλα κουβαλούσανε με το πηλοφόρι λάσπη που χτούσαμαν. Αυτό είναι. Ναι!

Είχαμαν πολλά εργαλεία. Είχαμαν χτινιές, μπικούνια, πολλά. Αυτά τα φτιάχναν οι σιδεράδες. Ήτουνε απαραίτητοι στο χωριό. Καλέμια, βελόνια, χίλια δυο. Ο σιδεράς ήτουνε απαραίτητος.

Ευημερία και Αξιοπρεπής Βίος... Πώς να θυμόμαστε τον Μπάρακ Ομπάμα

Του Σπύρου Στάλια

[Οικονομολόγου Ph.D]

‘Υπάρχουν δυο θεωρίες για την ευημερία και την αξιοπρεπή ζωή: 

Η πρώτη θεωρία είναι να κάνουμε τον πλούσιο πλουσιότερο και έτσι ένα μέρος του πλούτου του θα κατηφορίσει μετά και σε εμάς τους υπόλοιπους.

Η δεύτερη θεωρία – η οποία υποθέτω μας πάει πίσω την εποχή του Νώε- δεν θέλω να πω στον Αδάμ και την Εύα, γιατί ζούσαν σε λιγότερο περίπλοκη κατάσταση- αλλά, τουλάχιστον, πίσω στις μέρες του κατακλυσμού, η δεύτερη θεωρία λοιπόν μας λέει, ότι αν κάνουμε τον μέσο άνθρωπο να νοιώθει οικονομικά άνετος και ασφαλής, τότε ο πλούτος θα αυξηθεί, και θα περάσει και στις ανώτερες τάξεις όπως ακριβώς η μαγιά φουσκώνει το ψωμί...

Αλλά εύκολα ξεχνάμε...

Μόλις η κραυγή της λεγόμενης ευημερίας ηχήσει στη γη, όλους μας καταλαμβάνει ο πανικός, το πνεύμα του Μαμμωνά, που να μην μπορούμε να υπηρετούμε τις επιταγές της κοινωνικής συνείδησης.

Αλλά είμαστε εδώ για να καταλάβουμε ότι το οικονομικά συστήματα είναι ανθρώπινες κατασκευές και κατά συνέπεια δεν μπορούν να επικυριαρχούν απόψεις που δήθεν εκφράζουν απολύτως την δικαιοσύνη και τον Θεό.

«Ο έλεγχος της προόδου μας δεν είναι στο κατά πόσο προσθέτουμε πλούτο σε αυτούς που έχουν πολλά, αλλά στο κατά πόσο προσφέρουμε πολλά σε αυτούς που έχουν πολύ λίγα…»

Φράκλιν Ντελάνο Ρούζβελτ

42ος Πρόεδρος των ΗΠΑ

Αυτή ήταν η απάντηση του Ρούζβελτ στους νεοφιλελεύθερους που προκάλεσαν την μεγάλη κρίση του 1929.

Αυτά μας επανέλαβε και ο Μπάρακ Ομπάμα, απολογούμενος ουσιαστικά από την Αθήνα προς τους Αμερικάνους κυρίως, αλλά και σε όλους εμάς, αφού επί των ημερών του ο πλούτος αυξήθηκε μέν, αλλά πήγε προς τους πλούσιους, ενώ εμείς οι υπόλοιποι είμαστε στην αιώνια αναμονή, ένας μέρος του πλούτου να κατηφορίσει προς τα κάτω. Το κατάλαβε μόλις στο τέλος της θητείας του...

Παλιά επαγγέλματα στην Ήπειρο ξεχασμένα στο χρόνο...

Μαζί με τις εποχές αλλάζουν και οι συνήθειες των ανθρώπων και οι ανάγκες τους προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα. Μπορεί πχ η ανάγκη για στέγη, να παραμένει πάντα η ίδια, όμως η εξέλιξη έφερε νέα υλικά, νέες τεχνικές στην κατασκευή της κατοικίας. Η ανάγκη για ένδυση δεν άλλαξε, άλλαξε όμως ο τρόπος κατασκευής των ρούχων, βγήκαν νέα υφάσματα και οι μηχανές πήραν τη θέση των ραφτάδων.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έκανε μια σειρά από επαγγέλματα να εκλείψουν. Ο σαμαράς και ο πεταλωτής έμειναν χωρίς δουλειά, αφού τα μέσα μετακίνησης και μεταφοράς... απέκτησαν μηχανές και λαστιχένιους τροχούς. Ο παγοπώλης το ίδιο, με την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού. Ο καλαθάς και ο βαρελάς νικήθηκαν κατά κράτος από την επέλαση του πλαστικού κ.ο.κ. Η Ήπειρος αν και με λίγο βραδύτερο ρυθμό από άλλες περιοχές, αναγκάστηκε να προσαρμοστεί κι αυτή στα νέα δεδομένα.

Έναν κατάλογο των παλιών επαγγελμάτων στην Ήπειρο παρουσιάζει με τρόπο εξαιρετικό το ιστολόγιο «Ο ΠΥΡΡΟΣ» του Συλλόγου Ηπειρωτών Αγίων Αναργύρων Αττικής και με χαρά αναδημοσιεύουμε:

Dhafer Youssef- Blending Souls & Shades (to Shiraz) - Birds Requiem

Έρχεται ο Έπαρχος...

O Πλάτανος στο χοροστά­σι είχε την τιμητική του. Άντρες μαζεμένοι κουβε­ντιάζανε, πηγαινοερχότανε και τραπέζια ετοιμάζονταν για στρώσιμο. Όλα από μακριά έδειχναν ότι στο καφενείο του Ζωΐτση θα ερχότανε κάποιος μεγάλος. Η Καλλιόπη του Καβάκου κατηφορίζοντας από του Τσάρα είδε όλο αυτό, το νταβατούρι και από περιέργεια πήγε να μάθει τι γίνεται.

Η Κολλιοπίτσα μας ήτανε γνωστή στο χωριό με το καλλι­τεχνικό παρατσούκλι του ά­ντρα της -τον έλεγαν Ματζιώρα- επειδή ήταν μουσικός και ήξερε και μουσική. Η Ματζιώρω όξω από το Παρθεναγωγείο βρίσκει τον Πάντο Δόση που ασχολιούνταν με την καθαριότη­τα .

-               Ω Πάντο τί γένεται εκεί σιακάτω;

-               Τι σε μέλλει;

-               Αμ  πως δεν με μέλλει . Να μην ξέρω τι γένετε;

Ο Πάντος την κοιτάζει πατόκορφα και της ξαναλέει.

-               Πίττα που δεν τρώς τι σε μέλλει κι αν καεί;

-         Εγώ σε ρωτώ και συ μου λες άλλαλα - μπάλαλα. Πες μου πως δεν ξέρεις να πάω να ρωτήσω άλλον. Τι μου άρχισες το κατηχητικό και την Σολωμονική;

-              Τον κακό σου τον καιρό, νεύριασε ο Παντελής. Αεί πα­ρατάμε μη σου φέρω την σκού­πα κατακέφαλα. Αεί  Τιτ.

ΓΕΛΛΑΣ - ΤΙ ΛΕΕΙ ΡΕ;

Η Επανάσταση του Γκιωλέκα και οι συνέπειες της στο Πωγώνι (1847)

Η πυρπόληση του Διοικητηρίου στον Κακόλακκο

Η μάχη των Δολιανών (28 Αύγουστού 1847)

Του Θανάση Δέμου

Παλαιότερα στα χωριά μας άκουγε κανείς να λένε για κάποιον: «αυτός είναι Γκιωλέκας». Και εχαρακτήριζαν έτσι κάποιον χοντροκομμένο, με απρεπή συμπεριφορά που δεν νοιάζονταν για τίποτε, δεν λογάριαζε κανέναν, του έλειπε η λογική.

Φυσικά ελάχιστοι ήταν εκείνοι που είχαν ακούσει κάτι για τον Αλβανό επαναστάτη Γκιωλέκα. Οι υπόλοιποι, ακούγοντας πολλές φορές τον χαρακτηρισμό αυτό είχαν σχηματίσει καθένας τη δική του εικόνα για κάποιο Γκιωλέκα με ανάλογα χαρακτηριστικά. Σήμερα ξεχάστηκε τελείως και δεν αναφέρεται ούτε «παροιμιακά» το όνομα αυτό.

Επειδή η ιστορία ενός τόπου πρέπει να είναι γνωστή σε όλες τις λεπτομέρειές της, επιβάλλεται να ιδούμε τα βασικότερα σημεία αυτής της ιστορίας, όπως μας παραδίδεται από δύο βασικές πηγές: Παναγιώτου Αραβαντινού «Χρονογραφία της Ηπείρου», τόμος Α' σελ. 408 κ. εξής, και εφημερίδα «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» φύλλα 55-67, καθώς και άλλες πηγές.

***

Για να καταλάβουμε τα βαθύτερα αίτια της παράξενης αυτής επανάστασης πρέπει να έχουμε υπόψη τα παρακάτω: Σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Αλβανοί δεν επλήρωναν, σχεδόν καθόλου, φόρους. Στον τουρκικό στρατό κατατάσσονταν σε άτακτα σώματα των λεγομένων βασιβουζούκων, που ήταν ελεύθερα να εκστρατεύουν «κατά βούλησιν», όπως ήθελαν αυτοί, χωρίς να υπακούουν σε διαταγές. Ήταν τα «ρέμπελα σώματα» του Τουρκικού Στρατού.