Τα πανηγύρια στην Ήπειρο

Πανηγύρι στη Βήσσανη 1910-1920-Φωτογρφία του Βησσανιώτη φωτογράφου Γ. Πανταζίδη

Του κ. ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑ ΒΑΔΙΛΗ 

τ. Επιθεωρητού Γεωργίας

Πατροπαράδοτο έθιμο τα πανηγύρια στην Ήπειρο, αποτελούν σταθμούς στην ήρεμη ζωή των χωριών της. Αραδιασμένα όλα το ένα μετά το άλλο στο μεγαλύτερο ποσοστό τους στην περίοδο της Άνοιξης και κυρίως του Καλοκαιριού, καλύπτουν την ωραιότερη περίοδο του χρόνου, τότε που και η φύση αναγεννημένη και ανανεωμένη έχει το δικό της πανηγύρι. 

Τα πανηγύρια έχουν τις πρώτες τους καταβολές στην αρχαιότητα, που σαν πανηγύρια θεωρούνταν γιορταστικές συγκεντρώσεις του λαού για την τέλεση θρησκευτικών τελετών στις οποίες εκτός από τις θρησκευτικές εκδηλώσεις, γινότανε και αθλητικοί, μουσικοί και φιλολογικοί αγώνες, οργανώνονταν χοροί, θυσίες και πομπές, και απαγγέλονταν στο κοινό πανηγυρικοί λόγοι, και επιπλέον για την εξυπηρέτηση του κοινού δημιουργούνταν και σημαντική εμπορική κίνηση με τη συγκέντρωση πολλών εμπόρων και πωλητών διαφόρων ειδών και κυρίως τροφίμων.

ΓΙολύ σπάνια στα πανηγύρια αυτά ρυθμίζονταν και πολιτικά ζητήματα. Τέτοια πανηγύρια στην αρχαιότητα ήταν στην Αθήνα τα Παναθήναια, τα Ελευσίνα, τα μεγάλα Διονύσια και άλλα. στη Σπάρτη τα Κάρνεια και τα Υακίνθια, στο Άργος τα Εκατόμβια και σε πανελλήνιο επίπεδο τα Ολύμπια, τα Πύθια, τα Νέμεα και τα Ίσθμια. Παρόμοια πανηγύρια γινότανε και στην αρχαία Ρώμη.

Για τον Λεωνίδα...

Τα ψάρια που πήραμε και δεν τα φάγαμε...

[Σήμερα μία ιστορία απ το Ζαγόρι...]

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΑΧΑΡΗ

Kαλοκαιριάτικο απόγευμα. Ο ήλιος κρυβόταν πίσω απ’ την Γκραμπάλα και στέλνοντας τις ακτίνες του στα Παπιγκιώτικα παραθύρια τα ’κανε να λαμποκοπούν. Κατηφόρισα απ’ τον Πάνω- Μαχαλά για το Μεσοχώρι.

Ο Παπα-Μπέλος, που με είχε δει, με περίμενε στον πλάτανο της Μπόμπολης και μαζί φτάνοντας στο Μεσοχώρι, καθήσαμε στο τραπέζι, δίπλα στην πανύψηλη και λυγερόκορμη λεύκα. Παραγγείλαμε καφέδες και ανάψαμε τσιγάρο. Ο μπάρμπα Γιώργος, φέρνοντας τους καφέδες φταρνίστηκε και σιγοψιθύρισε:

"Ποιον θάβετε πάλι;"

Ο Παύλος, ο δάσκαλος του χωριού, έπρεπε να είχε έρθει κι αυτός στην παρέα. Ήταν η ώρα που συναντιόμαστε. Δεν φάνηκε όμως και μεις πονηρευτήκαμε και ρωτώντας μάθαμε, ότι πήγε στο ποτάμι για ψάρεμα με άλλη παρέα.

-Α! ρε γκαβία, θα μου το πληρώσεις αυτό! είπε ο παπάς.

Δεν πειράζει, του απάντησα. Αυτός θα πιάσει ψάρια και μεις θα τα φάμε.

-Τι λες βρε χάχα; Θα μας δώσει εμάς ψάρια;

-Δεν θα μας δώσει, θα του τα πάρουμε, και άκουσέ με:

Μία φωτογραφία...μία ιστορία...[1]

Από την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθηναγόρα (από τα Τσαραπλανά - σημερινό Βασιλικό Πωγωνίου) στη Βήσσανη (1963). Η φωτογράφιση  έγινε στην είσοδο του Ναού του Αγίου Νικολάου...

Επιγραφαί και ενθυμίσεις εις Βήσσανη Πωγωνίου

Η ύπαρξη 30 και πλέον συνολικά εκκλησιών και εξωκκλησίων εκτος απο τα εικονίσματα που υπάρχουν στη Βήσσανη, αποδεικνύει οτι το θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων κατα την διάρκεια των προηγούμενων αιώνων,  ήταν πάντοτε ακμαίο.

Την ευσέβεια των κατοίκων εκτός απο την πληθώρα των εξωκκλησιών  αποδεικνύει και η ύπαρξη πολλών άλλων προσκυνημάτων στις εισόδους και εξόδους του χωριού και στις διασταυρώσεις των δρόμων τα γνωστά μας "κονίσματα". Περί αυτών όμως θα μιλήσουμε σε επόμενο σημείωμά μας.

Στο κείμενο που ακολουθεί θα ασχοληθούμε με τις διάφορες επιγραφές και ενθυμίσεις που συναντάμε στις εκκλησίες και στα εξωκκλήσια στη Βήσσανη και που αποτελούν αναμφίβολα σημαντικό μέρος της Ιστορίας του χωριού μας.

Η σημαντική αυτή καταγραφή που παρουσιάζουμε εδώ είναι χρονολογική (μέχρι περίπου  το 1900) και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Ηπειρωτική Εστία"-Τ39-1955 και έγινε απο τον Ιερέα Γεώργιο Παΐσιο.* Τό άρθρο αυτό αποτέλεσε και σημαντική πηγή του   συγχωριανού μας αειμνήστου Σπύρου Στούπη στην συγγραφή των μνημειωδών έργων του, "Πωγωνησιακά και Βησσανιώτικα" και "Η Βήσσανη".
* Ο Γ. Παΐσιος καταγόταν απο τους Χιονιάδες και ήταν για ένα διάστημα εφημέριος στο Δολό Πωγωνίου, οπότε είχε και φιλικούς δεσμούς με τη Βήσσανη.

...//...

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ, Ιερέως

ΕΠΙΓΡΑΦΑΙ ΚΑΙ ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ

Συλλέγοντες προ δεκαετηρίδων από διαφόρους Μονάς καί Εκκλησίας της  Έπαρχίας επιγραφάς άναφερομένας εις  τους εκ  Χιονιάδων άγιογράφους, άντεγράψαμεν καί διαφόρους άλλας επιγραφάς και ενθυμήσεις σχετιζομένας μέ ώρισμένα χρονικά γεγονότα αφορώντα την 'Ιστορίαν τής Εκκλησιαστικής Επαρχίας Βελλάς και Κονίτσης, ώς και την Ιστορίαν των 'Ιερών Σκηνωμάτων του τόπου.

Κατά πόσον δέ γενικώς αι  επιγραφαί αύται είναι χρήσιμοι είς την Ιστορίαν του τόπου εις τόν όποιον αύται άνήκουσιν, τούτο, ούδεις δύναται νά τό αρνηθεί  ουδέ και είναι ανάγκη ήμείς οί μηδαμινοί νά όρθώσωμεν εδώ τό ανάστημά μας και νά έπιχειρήσωμεν  νά εκφέρωμεν γνώμην, η  νά επαναλάβωμεν εδώ  όσα περί τής χρησιμότητός των έγραψαν οί ειδικώς περι τά τοιαύτα άσχοληθέντες κορυφαίοι ιστορικοί, και λοιποί  λόγιοι Ήπειρώται.

Επειδή όμως αι  έπιγραφαί αύται συν τω χρόνω ύπόκεινται εις φθοράν και άλλοίωσιν, και έπειδή εδημιουργηθησαν πολλάκις δυσμενείς δι’ αύτάς σιηθήκαι και περιστάσεις αίτινες και συνέτειναν  εις την καταστροφήν καί  έξαφάνισιν πολλών, διά τούτο και προέβημεν εις τήν αντιγραφήν αυτών μέ τήν προϋπόθεσιν πάντοτε όπως αύται, μίαν ημέραν  ίδωσι τό φώς τής δημοσιότητος.

Καί ενα τοιούτον ερχόμεθα σήμερον νά πραγματοποιήσωμεν.  Νά διασώσωμεν δήλον οτι  τάς όλίγας αύτάς επιγραφάς εστω καί ιστορικώς.  

Απο τα παληά...[1]-(ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-17 Ιουλίου 2018)

Χρονολογία άγνωστη!!! Το σημείο βέβαια που φωτογραφήθηκαν οι συγχωριανοί μας είναι το πλέον δημοφιλές και -μεταξύ μας- το πιο κατάλληλο για ομαδικές φωτογραφίες...Η σκάλα του Αρρεναγωγείου μας...Μερικοί απο τους εμφανιζόμενους νοιώθουν σίγουρα πως ξανακάθονται στα θρανία του Σχολείου!!!! Φαίνεται στο προσωπό τους...

Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση

[Αρχείο Αδελφότητος-ψηφιακή επεξεργασία δική μου]...

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Χ.Κ.

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η

Τελικά η παραπάνω φωτογραφία που δημοσιεύσαμε χθές, ειναι απο την τιμητική εκδήλωση που έγινε στη Βήσσανη τον Αύγουστο του 1993, προς τιμήν των Δασκάλων μας Χάϊδως και Χρήστου Κόντη.

Σχετικά δημοσιεύματα βρήκαμε στην εφημερίδα μας "Η ΒΗΣΣΑΝΗ"-Τ34-ΙΟΥΛ_ΑΥΓ_1993, τα οποία σας παραθέτουμε..

KALESMA-14 Iουλίου 2018-"Ιδρυμα Μιχάλη Κακογιαννη"...

Χθες 14 Ιουλίου 2018 είχαμε την τύχη  να παρακολουθήσουμε μία όντως καταπληκτική παράσταση...Στην κατάμεστη αίθουσα θεάτρου του Ιδρύματος "Μιχάλη Κακογιαννη" ο Βησσανιώτης και διεθνής πλέον εξαιρετικός λαουτίστας Βασίλης Κώστας συνοδευόμενος απο διεθνούς ακτινοβολίας μουσικούς:

➤Ειρήνη Τορνεσάκη (τραγούδι)

➤Layth Sidiq (βιολί)

➤Chase Morrin (πιάνο)

➤Αaron Holthus (μπάσσο)

➤Νοam Israeli (ντράμς)

και την εξαιρετική πρωτοεμφανιζόμενη χορωδία της "Κιβωτού του Κόσμου" υπο την εμπνευσμένη καθοδήγηση της Αγγελικής Τουμπανάκη, ξεπέρασαν κάθε προσδοκία με την ομολογουμένως θαυμάσια απο καθε άποψη συναυλία τους...

Τις λεπτομέρειες για τους συντελεστές και τον ευγενή και συγκινητικό σκοπό του project που δημιούργησε ο Βασίλης μπορείτε να ακούσετε στο δεύτερο video που δημοσιεύουμε αλλά και στο πρόγαμμα της παράστασης  στο τέλος της ανάρτησης...

Εμέις δεν έχουμε να πούμε πολλα: Ενα μεγάλο ΜΠΡΑΒΟ σε όλους τους συντελεστές αυτης της παράστασης και ιδιαίτερα στον δικό μας Βασίλη Κώστα...ΜΠΡΑΒΟ Βασίλη ...ΠΑΝΤΑ ΤΕΤΟΙΑ!!!!

«Κάλεσμα»: Μια ξεχωριστή συνάντηση στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Δείτε και ΕΔΩ:https://www.culturenow.gr/kalesma-mia-xexoristi-synantisi-sto-idryma-mixalis-kakogiannis/

ΟΛΟΙ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ!!!...

48! χρόνια μετά...και η έκκληση της Αδελφότητος παραμένει η ίδια...Επισκεφτείτε το καλοκαίρι το πανέμορφο χωριό μας!!!!

[Η τιμή του εισιτηρίου βεβαίως δεν είναι η ιδια...Αυτό όμως νομίζω δεν είναι πρόβλημα...]

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Χ.Κ.

Το πρωτο ΔΣ της Αδελφότητος Βησσανιωτών-1924

Στη φωτογραφία ο πρώτος πρόεδρος Ι. Δάλμας και η πρωτη σφραγίδα της Αδελφότητας

Οδός Ακαδημίας 88, 27 Οκτωβρίου 1924, συνεδριάζει για πρώτη φορά το ΔΣ της Αδελφότητας Βησσανιωτών, που αποτελεί μέχρι σήμερα την συνέχεια της πρωτοϊδρυθείσης "Αδελφότητος Βησσανιωτών" απο Βησσανιώτες της Κωνσταντιονουπόλεως το 1877...[Ενα μικρό δείγμα του έργου της στην πορεία τόσων χρόνων δράσης της μπορείτε να δείτε ΕΔΩ].

Απο τα αρχεία της Αδελφότητας δείτε παρακάτω το πρακτικό της 1ης συνεδρίασης του ΔΣ και την εκλογή του πρώτου προεδρείου της...

Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση

Γιά την ιστορία αναφέρουμε :

►ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ιωάννης Δάλμας