Μία μικρή πραγματεία περί κασσιώπιτας...

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ: Τά δύο αξιόλογα κείμενα που σας παραθέτω παρακάτω αποτελούν μιά μικρή πραγματεία γύρω απο το  όνομα την προέλευση και την παρασκευή - με ιστορικές, γλωσσολογικές και λαογραφικές αναφορές - της γνωστής σε όλους μας νοστιμότατης κασσιώπιτας (χυτή την λέμε στη Βήσσανη). Τα δύο αυτά κείμενα  εντόπισα σε παλιά φύλλα της εφημερίδας "ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ" (02/02/1901 και 09/02/1901) και ανήκουν  το πρώτο στον Χρήστο Χρηστοβασίλη - δημοσιογράφο, συγγραφέα και σημαντικό εκπρόσωπο της Ηπειρωτικής λογοτεχνίας και στον Αθανάσιο Πετρίδη - σχολάρχη , που συνέταξε το κείμενό του ως απάντηση στο πρώτο. 
Υπάρχει και ένα τρίτο κείμενο σχετικά με το θέμα του γνωστού μας συγχωριανού (Βησσανιώτη) αείμνηστου Σπ. Στούπη με τίλο "Πίτα των Κασωπαίων" δημοσιευμένου στην εφημερίδα "Κερκυραϊκά Νέα" (Φύλλο 268 κ. ε.) το οποίο δυστυχώς δεν κατάφερα να έχω παρά τις επίμονες προσπάθειές μου.
Η μεταφορά των δύο κειμένων εδώ, έκρινα σκόπιμο να γίνει αυτούσια, με την ορθογραφία του πρωτότυπου και βεβαίως σε πολυτονικό σύστημα γραφής. Οι αναγνώστες που γνωρίζουν την δυσκολία του εγχειρήματος θα με συγχωρήσουν ίσως πιο εύκολα για τα πιθανά ορθογραφικά λάθη που ίσως να παρουσιάζει το κείμενο... 
Ανεξαρτήτως βεβαίως των επιμέρους συμπερασμάτων που μπορεί να εξάγει ο αναγνώστης απο τα δύο κείμενα όσον αφορά το όνομα ή την προεύλευση της "φτωχικής" κασσιώπιτας, αυτή θα παραμείνει νομίζω ες αεί ένα απο τα πιό νόστιμα και προσφιλή εδέσματα της Ηπειρώτικης - και όχι μόνο-κουζίνας!!!
ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΩΡΑ ΤΑ ΔΥΟ ΚΕΙΜΕΝΑ. ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ...(και γαιτί όχι...ΚΑΛΗ ΣΑΣ ΟΡΕΞΗ!!!)

Η ΚΑΣΣΙΩΠΗΤΑ

Η Ο ΚΑΣΣΙΩΠΑΙΟΣ ΠΛΑΚΟΥΣ

Ἐν Ἠπείρω σήμερον, οὐχί μόνον παρά τῶ όχλῳ, άλλά καί παρά τοῖς κατά τι ἀναπτυγμένοις εἶνε ἄγνωστον τό ὄνομα τής πάλαι ποτέ περιφήμου Ἠπειρωτικής πόλεως «Κασσιώπης», ἀμφίβολον δέ ἐάν καί οἰ πολυάριθμοι ἀπόφοιτοι  τοῦ ἐν Ἰωαννίνοις γυμνασίου εἶνε εἰς θέσιν νά γνωρίζωσί τι περί αὐτής, ἔνεκα τοῦ κακοῦ συ­στήματος, τό όποίον δυστυχῶς διέπει τά τῆς ἐκπαιδεύσεως τῆς τε ἐλευθέρας καί τῆς ὑποδού­λου Ἐλλάδος.

Ὠς γνωστόν ἐκ τῆς ἱστορίας ἡ περίφημος καί ἀρχαιοτάτη αὕτη πόλις τῆς Ἠ­πείρου Κασσιώπη, ἤτις εἰς τοιαύτην δόξης ἀκμήν εἶχε φθάσει, ὥστε καί ἴδιον νόμισμα ἔσχε καί ὑπό πολλῶν χιλιάδων κατοίκων κατῳκεῖτο, συγκατεστράφη μετά ἑβδομήκοντα ἄλλων Ἠ­πειρωτικῶν πόλεων κατὰ τό ἔτος 168 π. X. ὑπό τοῦ νικήσαντος τὸν βασιλέα τῆς Μακεδο­νίας Περσέα, Ρωμαίου ὐπάτου Παύλου Αἰμιλίου, ἕνεκα τῆς μετὰ τοῦ ἡττημένου ἡγεμόνος συμμαχίας των, ὁ ὁποῖος ὕπατος ἐν μιᾷ καί μόνῃ ἡμέρᾳ έκατὸν πεντήκοντα ὅλας χιλιάδας ψυχῶν ᾐχμαλώτισε καὶ τίς οἶδε πόσους ἄνδρας ἐφόνευσεν ἐπὶ τοῦ πεδίου τῆς μάχης, οἱ δέ φυγόντες τόν θάνατον καὶ τήν αἰχμαλωσίαν ἐκ τών Κασσιωπαίων θά ἐξηκολούθουν ἐν σμικρῷ ἀριθμῷ κατοικοῦντες αὐτήν, καὶ μετὰ τὸ θλιβερὸν γε­γονὸς φέρουσαν ἔτι ἐν ἀσημότητι τὸ ἑλληνικώτατον αὐτῆς ὄνομα, καί, τίς οἶδε μετὰ πόσους μετὰ ταῦτα αἰῶνας ἀποκατεστράφη μέχρι τοῦ βαθμοῦ τοῦ ν’ ἀποσβεσθῇ αὐτό, διὰ τῆς διασκορπίσεως τῶν τελευταίων αὐτῆς κατοίκων εἰς διαφόρους τῆς Ἠπείρου γωνίας ἤ ἄλλας ἑλλη­νικὰς επαρχίας.

Οἱ ἄποικοι Κασσιωπαῖοι ἤ διότι δέν συνηθίζετο τότε, ἤ διότι δέν ἠδυνήθησαν ν' ἀποτελέσωσιν ἴδιον πόλισμα, ἤ ἔνεκα θλιβερῶν ἀναμνή­σεων, δέν μετεφύτευσαν τὸ ὄνομα τής ερήμου μητροπόλεώς των, ὡς ἔπραξαν πρό τινων ἑκατονταετηρίδων καί ἐντεῦθεν πολλαί Ἠπειρωτικαί ὁμάδες ἤ αποικίαι, ἐγκαταλείψασαι τὰ χωρία των, ἔνεκα τῆς έξομωσίας, τῆς λυμαινομένης τότε τήν Ἤπειρον, ἤ ἄλλων πολιτικῶν ἀκατα­στασιῶν καὶ ἐγκατασταθεῖσαι εἴτε ἐντός εἴτε ἐκτός τῆς Ἠπείρου, καί ἰδίως έν Πελοποννήσῳ, οὕτω δέ Κασσιώπη καί Κασσιωπαῖοι διά παντός ἐξηλείφθησαν. Ἐν τούτοις ὅπως, καίτοι μετά πάροδον τοσούτων αιώνων, σώζεται τό ὄνομα τῆς Κασσιώπης έν ὀλιγίστοις τής Ἠ­πείρου χωρίοις, πρός δυσμάς τῶν Ἰωαννίνων, εἰς τήν σύνθετον λέξιν  «κασσιώπητα», κατά συγκοπήν, άντί «κασσιωπόπητα», συγκοπέντος τοῦ «πο» χάριν εὐφωνίας, ὡς ἐπαναλαμβανο­μένου τοῦ π ἐν δυσίν ἀλλεπαλλήλοις συλλαβαῖς, ἥτις λὲξις σημαίνει εἶδός τι πήτας, ζυμαρόπητας καθ ’ ὅλην τήν λοιπήν Ἤπειρον ὀνομαζομένη.

Ἴσως αὐστηρός τις ἑλληνιστής θελήσῃ νά διαφιλονεικήσῃ τήν ἑλληνικήν ἰθαγέ­νειαν τής λέξεως Κασσιώπητα, διό θά εἴπη ὀλίγα τινά περί τῆς ἐτυμολογίας ἤ προελεύσεως τῶν δύο αὐτής συνθετικῶν μερῶν  κ α σ σ ι ώ- (πό)-πητα, ἀλλά πρός εὐχερεστέραν κατανόησιν τῆς ἐτυμολογίας ἔκρινα καλόν νά δώσω πρῶτον ἐνταῦθα τήν μαγειρικήν συνταγήν τῆς περί ἦς  ὁ λόγος

Πατήστε για μεγέθυνση

κασσιώπητας εἶνε ἐκ σίτου· ρίψε ἐντός αὐτοῦ ἄλευρον τόσον, ὄσον χρειάζεται νά ἐξαφανισθῇ τό νερόν, ἀναδεύουσα τήν ζύμην διαρκῶς διά τοῦ κοχλιαρίου· ρίψε τό ἀναγκαῖον ἅλας, τό ἀναγκαῖον ἔλαιον ἤ βούτυρον, ἤ λῖπος καί ἀφοῦ καλῶς ἀναδεύσῃς τήν ζύμην, χῦσε αὐτήν ἐντός τοῦ τεψίου, ἅπλωσον αύτήν τῇ βοήθείᾳ τοῦ κοχλιαρίου μεχρισότου καλυφθῇ ὁμοιομόρφως ἡ εσωτερική τοῦ τεψίου ἐπιφάνεια, χῦσε ἐπί τοῦ οὔτως σχηματισθησομένου μίγματος ἔλαιον ἤ βούτυρον ἤ λῖπος καί πέμψον αὐτό είς τόν κλίβανον ἤ θέσον ὑπό τήν πεπυρακτωμένην γάστραν πρός ψῆσιν. Ἀφοῦ ψηθῇ καλῶς ζεμάτισον τήν ἐξωτερικήν τοῦ μίγματος ἐπιφάνειαν διά ζέοντος ὕδατος ἀναμεμιγμένου μετ' ἐλαίου ἤ βουτύρου ἤ λίπους, μόνον ἐάν αὐτό εἶνε ἐξ ἀλεύρου ἀραβοσίτου, καί μετά παρέλευσιν πέντε λεπτῶν ἔχετε ἐνώπιόν σας λαμπράν κασσιώπηταν καθ ’ ὅλα ἐτοίμην πρός βρῶσιν.

Ἀλλά, τί ἄλλο εἶναι τό οὕτω προπαρασκευαζόμενον ἔδεσμα, ἤ ζυμαρόπητα, δηλ. πήτα ἐκ ζυμαριοῦ, ὅπως καί ἅπασα ἡ Ἤπειρος ὀνο­μάζει αὐτό.

Ἀφοῦ ἐγνώρισεν ἤδη ὁ ἀναγνώστης τίνι τρόπῳ προπαρασκευάζεται ἡ περί ἧς ὁ λόγος κασσιώπητα εἰσέλθωμεν εἰς τήν ἐτυμολογίαν τῶν δύο λέξεων, ἐξ ὦν ἀποτελεῖται τό ὄνομα αὐτῆς.

1ον) Ἐτυμολογία τοῦ πρώτου συνθετικοῦ μέρους κ α σ σ ι ο (πο]-

Ἠ λέξις αὕτη ἐάν δέν εἶνε ἐκ τού βλαχικοῦ κ ά σ σ ι α=τυρός εἶνε ἐξάπαντος ἐκ τοῦ ἑλληνικού Κ α σ σ ι ώ π η. Ἀλλά τό ὅτι δέν εἶνε βλαχική ἡ λέξις αὕτη ἀποδεικνύεται πρῶ­τον μέν ἐκ τῆς σημασίας τῆς λέξεως κ α σ σ ι ό π η τ α=ζυμαρόπητα,  διότι ἄλλως θά ἐσήμαινε τήν τ υ ρ ό π η τ α ν, δεύτερον δέ ἐκ τοῦ ὅτι ἡ εν Ἠπείρῳ ἑλληνική γλῶσσα οὐδέποτε οὐδεμίαν ἔλαβε λέξιν παρά τῶν δύο ἄλ­λων ἐγκληματισθεισών ἐκεῖ γλωσσῶν, τῆς ἀλ­βανικής καί τῆς (κουτσο)βλαχικῆς ἐνῷ ἀπεναντίας αὖται ἐπλουτίσθησαν δι ’ ἀπείρων ἑλληνικῶν. Καί τρίτον, ἐάν ὑποτεθῇ ὅτι χωρία τινά τῆς Ἠπείρου, ἐλθόντα εἰς συνάφειαν μετά τῶν (κουτσο)βλάχων ἔλαβον παρ’ αὐτῶν τήν λέξιν κ ά σ σ ι α-τυρός  βεβαίως θά ἐλάμβανον αὐ­τήν ὅπως ὀνομάσωσιν ὅ,τι αὕτη σημαίνει δηλ. τόν τ υ ρ ό ν καί οὐχί τό ζυμάριον. Πρός τούτοις δε εν Ἠπείρω αἱ πῆται ἔχουσι διάφορα ὀνόματα κατά τά εἴδη αὐτων, δηλ. τυρόπητα, λαχανόπητα, ριζόπητα, κολοκυθόπητα, κρεατόπητα κρομμυδόπητα κλπ. θά ἦτο δε ἄντικρυς παραλογισμός νά παραδεχθῇ τις ὅτι οἱ Ἕλλη­νες Ἠπειρῶται, ὡς νά ὑστεροῦντο γλώσσης, δυναμένης νά σχηματίζῃ συνθέτους λέξεις ἔλαβον μίαν (κουτσο)βλαχικήν κ α σ σ ι α=τυρός διά νά ὀνομάσωσι τό ζυμάρι. Τότε μόνον δέν θά ἠδανάμεθα ἤ νά παραδεχθῶμεν τό πρῶτον συνθετικόν μέρος Κ α σ σ ι ω (πο) ὡς βλαχικῆς κα­ταγωγῆς ἐάν κ α σ σ ι ώ π η τ α ώνομάζετο ἡ τυρόπητα, ἀλλ ’ ὅταν ὀνομάζεται οὕτω ἡ ζυμα­ρόπητα, εἶνε τρανωτάτη ἀπόδειξη ότι κ α σ σ ι ώ δέν σημαίνει τυρόν.

2ον) Ἑτυμολογία τοῦ δευτέρου συνθετικοῦ μέρους π ή τ α.

Καί ἡ λέξη αὕτη εἶνε παρεφθαρμένη μέν ἀλλ’  ἑλληνικωτάτη, παράγεται δέ ἐκ τῆς λέξεως πηκτή, μεταβληθείσης εἰς :

1ον) π ή κ τ η κατά τό Χριστός-Χρῆστος κλπ. 

2ον) π ή χ τ η κατά τό  χαράκτης-χαράχτης 

3ον)πήχτα κατά τό  κακή-κακιά, γλώσσας καί οὐχί γλώσσης καθό προτιμωμένου τού α ἐν τῇ καθομιλουμένῃ.

4ον) πήτα ἐξομοιωθέντος τοῦ χ ἤ ἐκθλιβέντος χάριν εὐφωνίας, ὡς συνήθως συμβαίνει εἰς πολλάς τῆς καθομιλουμένης λέξεις, οἷον πρᾶγμα =πρᾶμμα ἤ πρᾶμα, διό καί ἡ λέξις πήτα δύναται νά γραφῇ μεθ’ ἑνός ή δύο τ.

Έκτεθείσης τῆς ἑτοιμολογίας τῶν δύο συνθε­τικῶν μερῶν τῆς λέξεως Κασσιώπητα δέν μένει ἄλλο νά εἴπωμεν ἤ ὅτι ἡ λέξις αὕτη σημαίνει πήταν κατά τόν τρόπον τῶν Κασσιωπαίων! καί ὅτι τῶν συνθετικῶν αὐτῆς μερῶν, ὄντων ἑλληνικών, καί αὕτη εἶνε ἑλληνική.

Μολονότι ἀπέδειξα ἀρκετά σαφῶς τήν ἑλληνικήν τῆς κασσιώπητας καταγωγήν, ούχ ἧττον, ἵνα μή μείνῃ ὁ παραμικρός ἐνδοιασμός εἰς τό πνεῦμα τοῦ ἀναγνώστου, προσθέτω ὡς τελευταῖον ἐπιχείρημα ὅτι τήν οὕτω λεγομένην κασσιώπηταν=ζυμαρόπηταν οἱ (κου­τσο )βλάχοι ὀνομάζουσι pita di loat=πήταν ἐκ ζυμαρίου! καί οὐχί pita di cassia=πήταν έκ τυροῦ, ώς ὀνομάζουσι τήν τυρόπηταν.

Δέν γνωρίζω πῶς λέγεται εἰς τά διάφορα τῆς Ἑλλάδος μέρη τό τοιοῦτον εἶδος τῆς πήτας ἐν Ἠπειρῳ ὅμως ὀνομάζεται ὡς ἐπί τό πλεῖστον ζυμαρόπητα καί μόνον έν τῆ κωμοπόλει Ζίτσῃ 5 ὥρας πρός δυσμάς τῶν Ἰωαννίνων κειμένη καί 15 βορειοδυτικῶς τῶν ἐρειπίων τής Κασ­σιώπης (Ρηνιάσα) καί ἔν τισι τῶν πέριξ αὐτής χωρίων ὀνομάζεται Κασσιώπητα. Τί σημαίνει τοῦτο ; Νά ὑποθέσωμεν ὅτι οἱ τελευ­ταῖοι κάτοικοι τῆς δυστυχοῦς Κασσιώπης ἐγκαταλείψαντες αὐτήν, ἐγκατεστάθησαν εἰς τά πέριξ τῆς Ζίτσης, εἰσαγαγόντες πρῶτοι ἐκεῖ τόν τρόπον τῆς προπαρασκευῆς τῆς κασσιώπητας;

Ἀς ὀμιλήσωσι περί τούτου οἱ σοφώτεροι!

X. Χριστοβασίλης

Σημείωσις: 'Ὅταν ἡ κασσιώπητα προπαρασκευάζεται διά βουτύρου ἤ λίπους δύναταί τις, ἐάν θέλῃ, ν ’ ἀναμίξῃ μετά τῆς ζύμης καί ὀλίγον ψιλοτριμμένον τυρόν.

Και η απάντησις στό: 

Η ΚΑΣΣΙΟΠΗΤΤΑ

ΤΟΥ κ. ΧΡΗΣΤΟΒΑΣΙΛΗ   

Ή ὑπό τήν ἀνωτέρω ἐπωνυμίαν ἐν τῇ «Φωνῇ τῆς Ἠπείρου» καταχωρηθεῖσα ὡραία πραγματεία τοῦ κ. Χρηστοβασίλη ἔστιν ἀνάγνωσμα τοῖς Ἠπειρώταις τερψίθυμον, ὡς τό τερψιλαρύγγιον τεμάχιον τῆς Κασσιοπήττας ἐν τῷ στόματι τοῦ ἐσθίοντος αὐτό.

Ἀληθές ὅτι τά ὀνόματα τῶν ἀρχαίων πό­λεων τῆς Ἠπείρου ἐλησμονήθησαν παρά τῷ λαῷ τῶν πλείστων, διασώζονται ὅμως καί τινα ἀκέραια, ὡς Φοινίκη, Χειμάρρα, Αὐλών κλπ. Τινῶν δὲ διετηρήθησαν εἰς τούς τίτλους τῶν Ἀρχιερέων, ώς π. χ. ό Δρυϊνουπόλεως, ὁ Δυρ­ραχίου, ό Φωτικῆς (Παραμυθίας νῦν) κλ. ἄλλα δέ διασώζονται παρηλλαγμένα ἐν τῷ στόματι τοῦ Ἠπειρωτικοῦ λαοῦ, ὡς Γιάννινα ἀντί Ἰωάν ­νινα Β ρ ο ί ν α ἀντί Εὔροια καί τά ὅμοια.

Διὸ ἀναγκάζεται ὁ ἐπιστήμων Ἠπειρώτης νά ἀνασκαλίζῃ τά πάντα, ὅπως ἀνεύρῃ τι ἀρχαῖον λείψανον, οἷον, ἤθη, ἔθιμα, φαγητά, ἐνδύματα καί τά λοιπά ἀναδιφῶν· οὕτως ἔπραξεν ὁ γνω­στός Χρηστοβασίλης· ἀναδεύων τά Ἠπειρωτικά ὲδέσματα ἀνεῦρε τήν Κασσιόπητταν ἔχουσαν  σχέσιν τῷ ἀρχαίῳ ὀνόματι τῆς Κασσιώπης· λίαν ἐπιτυχῶς ἀνέσυρε ἐκ τοῦ βυθοῦ τῶν αἰώνων τήν ἀρχαίαν Κασσιώπην, ὡς δῦται ἐκ τοῦ βυθοῦ τῆς θαλάσσης τῶν Ἀντικυθήρων ἀνέλ­κυσαν τόν Ἐρμῆν τόν χαλκοῦν, τό αριστούρ­

Πατήστε για μεγέθυνση

γημα τοῦτο τῶν μέχρι τοῦδε εὑρημάτων· ὅθεν συγχαίρομεν ἀπό καρδίας τῷ χρηστῷ Χρηστο­βασίλη διά τοῦτο, παροτρύνοντες τό ἐφ’ ἡμῖν εἰς τήν ἐπέκτασιν τῶν τοιοῦτων περιέργων ερευνῶν.

Αἱ ἔρευναι αὐταί πολλά φέρουσιν εἰς φῶς, ώς ἑρμηνείαν ἀρχαίων λέξεων καί τά ὅμοια· οὕτως ἐγὼ ἄλλοτε μή δυνάμενος νά ἐννοήσω τό παρά τοῖς εἰδυλλίοις τοῦ Θεοκρίτου, ἄν καλῶς ἐνθυμοῦμαι, ἀπαντῶν ὄνομα «ματ τ ύ η» προσέφυγον τῳ Ἠσυχίῳ καί τῷ Μ. Ἐτυμολογικῷ, αλλ΄ ἀμφότερα ἀτελῆ παρέσχον ἔννοιαν καί ἑρμηνείαν «ματτύη χοίρινον ἔδεσμα» ἀλλά τί δύναται ἀκριβῶς νά ἐννοήσῃ τις ἐκ τού­του  ὅθεν διερχόμενος ποτε τά λεγόμενα ζευγάρια τῆς ἐριβώλακος πεδιάδος τοῦ Δελβίνου ἤκουσα παρά τοῖς ζ ε υ γ α ρ ι ώ τ α ι ς οὕτω καλουμένας παρά τῶν περιοίκων κεφαλοχωρίων «κάθησαι, κουμπάρε νά φᾶμε ταῖς μ α τ τ ύ τ α ι ς» καλά ἤρθες ! ἵνα ἐξακριβώσω λοιπόν ὅ,τι κατά νοῦν εἶχον περί μ α τ τ ύ τ α ς ἐκάθησα καί ἔμαθον τά περί αὐτῆς ἐντελῶς. Τήν καταγωγήν αὐτῆς παραλείπω  νῦν διά τό σύν­τομον ἐπιφυλάσσομαι ὅμως να δημοσιεύσω αὐ­τήν εἰς τά ἑπόμενα φύλλα τής «Φωνής» μετά  τήν θεραπείαν τῶν ὀφθαλμῶν μου ἐκ καταρράκτου προσβληθέντων· λέγω ὅμως ὅτι ἔστιν ἔδε­σμα λειχαρίδιον κατά τόν Ἠπειρωτικόν ὅρον τῆς ἐκφράσεως· ὅτε ἤλθον εἰς Ἀθήνας ἀνεκοίνωσα τά περί αὐτῆς τῷ σοφω γέροντι, διδασκάλῳ τού Γένους, κ.  Ἀσωπίῳ λαβῶν ἀφορμήν ἐκ τῶν Πιναίων αὐτοῦ, παρ’ οἷς ἐγένετο μνεία μ α τ τ ύ η ς· ἐνεσκίρτησεν ἐκ τῆς χαρᾶς μαθών τα παντα θερμός δε ὁ λαμπρός Ἠπειρώτης μέ παρώτρυνε νά ἀσχολῶμαι εἰς τοιαύτας ἐρεύνας, ὧν τό πόρισμα καθυπέβαλλον κατά συμβουλήν αὐτοῦ τῳ Φιλολογικῷ Συλλόγῳ Κων)πόλεως διά τοῦ σοφοῦ φίλου καί ἀγαθοῦ Ἠπειρώτου, κ. Ἠρακλ. Βασιάδου.

Τοιοῦτον τι παράλληλον, ἀλλ’ ἐπιτυχέστερον συμβαῖνον παρά τώ χρηστῷ Χρηστοβασίλῃ, ὅστις ἵνα μεταχειριαθῶ τήν φρασεολογίαν αὐτοῦ, λέγει «ἴσως αὐστηρός τις ἑλληνιστής θελήσῃ, να διαμφισδητήσῃ τήν ἑλληνικήν ιθαγένειαν τῆς λέξεως κλ. τήν σύνθεσιν κτλ. τήν ἐκ τοῦ Βλαχικού «κάπιτα» κλ. Βέβαιος ἔστω ὁ καλός φίλος κ. Χρ. Βασίλης ὅτι καί αὐστηρότατός τις ἑλληνιστής οὐ δύναται εἰσφηνωθῆναι καί διάρρηξιν ἐπενεγκεῖν εἰς τήν οὕτω ἄριστα συντεταγμένην πραγματείαν αὐτοῦ ὑπό τε Γραμματικήν, ὑπό τε φιλολογικήν, ὑπό τε γλωσσολογικήν ἔποψιν. Ἡ ἐπιτυχία ἐστί πλήρης· ὁ δέ Χρηστοβασιλης φαίνεται θύων ταῖς χάρισιν οὐ μόνον ἐν τῇ ποιήσει, ἀλλά καί ἐν τῇ πεζογραφίᾳ λίαν δεξιάν χρήσιν ποιούμενος τόσον τῆς καθαρευούσης, ὅσον καί τῆς δημώδους.

Διαφωνοῦμεν δε μόνον κατά τά ἑξῆς:

Ἡ σημερινή στάσις τῆς ἐπιστήμης οὐκ ἀνα­γνωρίζει τήν ἐν εἰκασίαις τοποθέτησιν τῶν ἀρχαίων πόλεων ἐν ἐρειπίοις διασωζομένοις ἤδη· τοῦ λοιποῦ ἡ σκαπάνη τήν τελικήν λύσιν τῶν τοιούτων Ἀρχαιολογικῶν ζητημάτων φέρει. Κατά ταῦτα ἐν Ρινιάσσῃ ἐπιστημονικῶς βεβαίως ἡ Κασσιώπη οὐ δύναται τεθῆναι ἐπ’ αὐτῇ· ἄλ­λοι θέτουσιν αὐτήν πρός Ν. τοῦ ὄρους Ὀλύτσικα.

Τό ὄνομα τῆς Κασσιώπης, καί τοι λησμονη­μένον ἐν  Ἠπείρω διατηρεῖται ἐν Κερκύρᾳ ὁλό­κληρον, εν ᾖ Κασιώπη λέγεται καί σήμερον τό ἀπἐναντι τοῦ  λιμένος τῶν ἁγιων 40 τῆς Ἠ­πείρου κείμενον χωρίον, ὅπερ ἄλλοτε ἦν πόλις ἔχουσα καί ἑδραν επισκόπου πολλάκις διαφιλονεικίσαντος διά τό λείψανον τού ἁγίου Δονάτου μετά τῶν ἀπέναντι ἐν Ἠπείρῳ ἐπισκόπων Βουθρωτοῦ καί αὐτοῦ τῶν Ἰωαννίνων ἀκόμη, ώς ἐγράφομεν εἰς προηγούμενα φύλλα τῆς  «Ηπεί­ρου» ἐν πλάτει· τόρα ἀναφύεται τό ζήτημα· ἐκ τῆς Ἠπειρωτικῆς Κασσιώπης ἐγένετο ὰποικία ἐν Κερκύρᾳ φέρουσα τό αὐτό ὄνομα· ἤ τουναν­τίον ἐκ Κερκύρας εἰς Ἤπειρον. Ταῦτα τά ζη­τήματα χρήζοντα εὐρειῶν ἐρευνῶν πρός τό παρόν ἐπαφίενται τῳ χρόνῳ, τῷ τά πάντα ἀνευρίσκοντι καί διαλευκαίνοντι.

Μόνον τό ζήτημα ἄν εὑρίσκετο ἐν Ἠπείρῳ καί διεσώθη ἐν Κερκύρα, φαίνεται δυσεπίλυτον. Κατά τήν ἐμήν γνώμην τά ναυάγια τῶν ἐθνικῶν πραγμάτων διεσκορπισμένα ἄλλα αλ­λαχοὖ, δέον νά περισυλλέξωμεν συνετῶς καί ἐπιστημονικῶς, ὁπωσδήποτε άπαντα· οὕτως ὁ Λέων Σγουρός μεσαιωνικός τύραννος Ναυπλίου καί Κορινθίας καί σύμμαχος τῶν δεσποτῶν τῆς Ἠπείρου, ἐν τῳ στόματι τοῦ Πελοποννησιακοῦ λαοῦ ἐλησμονήθη, ἀλλ' ἐν Ἠπειρῳ εἰς ἀρχαῖον μεσαιωνικόν ᾄσμα ἐπεφυλάχθη, ἔχον οὕτως :

Ὁ βασιλῃᾶς κάνει χαρά 

Σγουρέ μου Σγουρέ μου

παντρεύει τόν ὑγιό του

Σγουρέ μ’ κι’ ἁρματωλέ μου. 

Ἐπιφυλάσσομαι ὁλόκληρον νά δημοσιεύσω ἀκολούθως.

Ἀθαν. Πετρίδης

πρῴην σχολάρχης

...//...

Πηγές:
Η φωτογραφία στην αρχή του κειμένου είναι απο:
http://www.greekgastronomyguide.gr/item/kasiopita-zagori/

όπου υπάρχει και η ανάλογη συνταγή

►Παραλλαγές συνταγών της κασσιώπιτας και με διαφορετικά ονόματα (αλευρόπιτα, χυτή, καθαρίπιτα κ. α. ) υπάρχουν αναρίθμητες στο διαδίκτυο...Μερικές απο αυτές:
http://sofissecrets1.blogspot.com/2017/09/blog-post_15.html

http://www.greeklovers.gr/?p=749

 https://vlahoi.net/mageiriki

ΚΑΛΗ ΣΑΣ ΟΡΕΞΗ!!!!

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ: Χ.Κ.