Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2018

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΟΙΡΟΛΟΪ-"ένα ερωτικό γράμμα προς τη μουσική!"...


..."η μουσική στην πρωταρχική της μορφή είναι ένα γιατρικό για τις πληγές της ψυχής-κάτι εξ ίσου απαραίτητο με τον αέρα και την τροφή..."
Christopher C. King 

Ποιά σχέση μπορεί να έχει ένας βιρτουόζος κιθαρίστας των delta blues με έναν παραδοσιακό βιολιστή απο την Ηπειρο;;; 
Στο θαυμάσιο βιβλίο του "Ηπειρώτικο μοιρολόϊ" που κυκλοφόρησε πρόσφατα μεταφρασμένο στα Ελληνικά ο Christopher C. King μας εξηγεί :

..."Ο πρώτος δίσκος που έβαλα στον Τζιμ, όταν μας επισκέφτηκαν με τη Μαρία, δεν ήταν το «Ηπειρώτικο μοιρολόι». Έβαλα ένα δίσκο που ήξερα ότι ο Τζιμ τον λάτρευε, αλλά που κατά πάσα πιθανότητα δεν είχε ποτέ ακούσει από δίσκο γραμμοφώνου: το «Fixin' to the blues» [Μπλουζ της προετοιμασίας για το θάνατο] του Γουάσινγκτον «Μπάκα» Γουάιτ. Γεννημένος το 1909 σε μια φάρμα στο αγροτικό Χιούστον της πολιτείας του Μισισίπι, ο Γουάιτ ήταν κορυφαίος κιθαρίστας των Ντέλτα Μπλουζ, ακριβώς όπως ο Ζούμπας ήταν ένας διαπρεπής Ηπειρώτης βιολιντζής. Τα κοινά στοιχεία μεταξύ Γουάιτ και Ζούμπα δεν σταματούσαν εδώ.

Το «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» του Ζούμπα ακολουθεί τα κοινά μοτίβα όλων των παραδοσιακών ηπειρώτικων μοιρολογιών. Τα κομμάτια αυτά είναι βασισμένα στους θρήνους που τραγουδιούνται πάνω στο μνήμα σ’ ολόκληρο τον ελληνόφωνο κόσμο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο Ζούμπας μετέφερε τον επίμονο γυναικείο γόο του μοιρολογιού στο βιολί
του. Η μελωδία του αποπνέει την πίκρα που εκφράζει ένα παραδοσιακό ηπειρώτικο τραγούδι ανθολογημένο από τον Αθανάσιο Γιάγκα:

Τι να σου στείλω, μάτια μου, 
αυτού στον κάτω κόσμο;
Να στείλω μήλο—σέπεται, 
κυδώνι—μαραγκιάζει, 
σταφύλι—ξερογίζεται, 
τριαντάφυλλο—μαδιέται.
Στέλνω κι εγώ τα δάκρυα μου, 
δεμένα στο μαντήλι.

Το Μπλουζ της προετοιμασίας για το θάνατο εκφράζει παρόμοια θλίψη και παραίτηση:

Όσο σίγουρο είναι ότι ζούμε,
τόσο σίγουρο είναι πως γεννηθήκαμε για να πεθάνουμε, 
γεννηθήκαμε για να πεθάνουμε.
Όσο σίγουρο είναι ότι ζούμε,
τόσο σίγουρο είναι πως γεννηθήκαμε για να πεθάνουμε.
Ξέρω πως γεννήθηκα για να πεθάνω,
μα το μισώ που αφήνω να κλαίνε τα παιδιά μου.
Τόσες νύχτες εμπρός στο τζάκι, θα κλαίει των παιδιών μου η μάνα, 
θα κλαίει των παιδιών μου η μάνα.
Τόσες νύχτες εμπρός στο τζάκι, 
θα κλαίει των παιδιών μου η μάνα.
Της μάνας πήγα κι είπα: 
πρέπει να σου πω αντίο.

Η ανελέητη κιθάρα του Γουάιτ —που παίζει μια φράση μ’ ένα μόνο σλάιντ ακόρντο— μιμείται το οστινάτο, την επίμονη μελωδική επανάληψη που χαρακτηρίζει το μοιρολόι. Όσο ο Γουάιτ σφυροκοπούσε την κιθάρα του, μπορούσα να δω τα μάτια του Τζιμ να λάμπουν πίσω απ’ τα γυαλιά του.

Ο Τζυμ  είναι ένας ψηλός, ξερακιανός άνδρας που στέκεται με χαλαρή, ανεπιτήδευτη αξιοπρέπεια. Όμως ο εξωτερικός του αυτοέλεγχος καταρρέει όταν ακούει μπλουζ. Είχε δει από κοντά πολλούς απ’ αυτούς τους μουσικούς, μεταξύ τους και τον Μπάκα Γουάιτ, τη δεκαετία του 1960. Ξέρει πώς να επικοινωνεί μ’ αυτές τις φασματικές φωνές, πώς να επικαλείται το πνεύμα τους.
Μια συγκαλυμμένη λαγνεία απλώθηκε στο πρόσωπο του Τζιμ ενόσω άκουγε τον Μπάκα Γουάιτ, ψαχουλεύοντας τη συλλογή μου. Τούτο το βλέμμα, τούτη η λαχτάρα για τους παράξενους μαύρους δίσκους, φανέρωνε ότι μοιραζόμασταν την ίδια εμμονή.

Ο Τζιμ κι η Μαρία μάς προσκάλεσαν στην Ελλάδα, όπου θα μπορούσα ν’ ακούσω ηπειρώτικα τραγούδια να παίζονται στα χωριά. Μολονότι αρνιόμουν να πιστέψω ότι αυτή η μουσική συνέχιζε να επιβιώνει αναλλοίωτη κάπου σ’ αυτόν τον κόσμο, η ιδέα ότι θα πατούσα τα χώματα που κάποτε γέννησαν αυτή τη μουσική με ενθουσίαζε. Αποφασίσαμε να πάμε, σε λίγους μήνες...
Ίσως κατάφερνα να βρω την άβυσσο απ’ όπου πήγαζε το μοιρολόι του Ζούμπα..."


Ακολούθησε το ταξίδι του King στην Ελλάδα και η πολύπλευρη ερευνά του στις πηγές της Ηπειρώτικης μουσικής που αποτυπώθηκε στο βιβλίο του ""ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΟΙΡΟΛΟΪ"-Εκδόσεις ΔΩΜΑ και το οποίο συνιστώ ανεπιφύλακτα...





Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του βιβλίου:




►Πηγές: Το κείμενο αποτελεί μία μικρή παράγραφο από το βιβλίο που αναφέραμε παραπάνω, σε δική μου ψηφιακή μεταφορά. Η σύνθεση της φωτογραφίας δική μου.

►Μπορείτε να διαβάστε ακόμη δύο σχετικό άρθρα:



ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Χ.Κ.








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.