09 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2023
Δημοσιευτηκε στην εφημεριδα "ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ"
Ἡ Βήσσανη εἶναι χωριό τῆς ἐπαρχίας Πωγωνίου, τό ὁποῖο τό 1910, ὅπως ἔκρινε τό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ Πωγωνίου, συνόρευε μέ τά ἑξῆς χωριά, ὅπως καί σήμερα: Λαχανόκαστρο, Κακουσιοί, Φραστανά, Μέβδεζα, Δελβινάκι, Ζαραβίνα, Κάτω Ραβένια, Ἄνω Ραβένια. Τά σύνορά του μέ τό Δελβινάκι εἶχαν καθορισθεῖ καί τό 1730, τό 1833 καί τό 1871, μέ τά ἄλλα δέ χωριά εἶχαν καθορισθεῖ καί τό 1859.
Ὁ ἱστοριογράφος Ἰ. Λαμπρίδης τό 1889 περιέγραψε τήν «Βίσιανη» ὡς ἑξῆς: «Εὑρίσκεται «ἐπί τῆς πρός τήν Κόνιτσαν ὁδοῦ καί ἐπί τοῦ ὑψηλότερου σημείου μακρᾶς ράχεως, ἥτις χωρίζει τόν ροῦν τῶν ὑδάτων πρός τόν Θύαμιν καί Δρίνον, μακρόθεν χιονοσκέπαστος φαινομένη, διότι ἀσβεστώδης ὁ λίθος τῶν οἰκοδομῶν καί αἱ πλάκες τῶν στεγῶν λευκόταται, ἔχουσα δέ καί οἰκίας μεγαλοπρεπεῖς, ἐξ ὧν καί τινες διώροφοι καί τριώροφοι καί μετ’ ἐξωστῶν, συμπεπυκνωμέναι ὅμως, ἀλλ’ ἀνατολικῶς ἐστραμμέναι, ἀξιόλογα δημόσια κτήρια, θέαν ἀμίμητον, ὁδούς ὅμως στενάς ἕνεκεν ἐλλείψεως χώρου».
Ἡ Βήσσανη πρωτοοικίσθηκε ὅταν κάποτε μετεγκαταστάθηκαν ἐδῶ οἱ κάτοικοι γειτονικῶν οἰκισμῶν, τῶν ὁποίων σώζονται ἐρείπια: Μάνιες, Γκολντάνια, Καλούδι, Λαμπάνιτσα, Καλύβια κ.ἄ. Ὁ κυριότερος τῶν οἰκισμῶν τούτων βρισκόταν στήν περιοχή τοῦ σημερινοῦ ἐξωκκλησίου τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, ἡ ὁποία τό 1820 λεγόταν Στενά τῆς Βήσσανης καί φρουρήθηκε κατά διαταγή τοῦ πολιορκούμενου Ἀλῆ πασᾶ.
