Η περιστερότρυπα...

Του Παντελή Αρμπυρου

Ποιος από τους χωριανούς μας δεν έχει ακουστά για την περιστερότρυπα, που είναι στο Κουτσόκρανο στις λακκιές. Που αρχί­ζουν απ’ το Δολό και τελειώνουν στο Χάνι Δελβινάκι. Είναι δε κα­τάφυτες από δένδρα λογής λογιών νομίζοντας ότι ευρίσκεσαι σε παρ­θένα δάση των τροπικών χωρών. Εγώ χαίρομαι να τις περπατώ 7 - 8 φορές το χρόνο, τόσο όμορφες είναι... Δεν τις χορταίνω σαν ορει­βάτης πλέον όχι σαν κυνηγός. Γιατί τα κυνήγια τά ’φαγε η ρό­δα από το ’62 που εβγήκαν έξω δεν άφησαν τίποτε, ως και τις τσάμπες σαν η λάλα. Το δε υψη­λότερο σημείο εις το μέσον είναι 1.311 μ. ύψος, τόσα γράφει ο χάρτης του Λία στο καφενείο, με πε­λώρια κρεμάσματα όπου φύονται και γραβλιές όπως στην Νεμέρτσικα και δεν ωριμάζουν, ονομάζε­ται δε κουτσνίδα. Έτσι είναι και το βουνό στους Παξούς ακριβώς ίσια με της λάκκας καθώς και το μέγεθος του νησιού. Το κοίταγα από το βαποράκι που μας πηγαί­νει εκεί από την Πάργα σε 1 1)2 ώρα με τα 10 χωριά από 5-8 σπίτια για την περισυλογή της εληάς που είναι γεμάτο.

Η περιστεράτρυπα που λέτε εί­ναι σε μια λακκιά μικρή δίπλα α­πό τη μεγάλη λακκιά του Μη- τρούση του δασκάλου μας, όπου οι Δελβινακιώτες έφτιαξαν τη λούτσα πριν 30 χρόνια με επιβλέποντα μηχανικό το Τζατζάκη και δεν κρατά νερό, ετρύπησε. Δί­πλα από τη λακκιά αυτή, λοιπόν, είναι η περιστερότρυπα, έχει ά­νοιγμα ίσα με ένα αλώνι, βάθος δε άγνωστο αφού ρίχνουμε πέτρα  και κάνει πόσην ώρα κρακ - κρουκ ώσπου να φθάσει στον πάτο.
Το 1985 είχαν κατεβεί μέσα τρεις Ιταλοί, αλλά τί είδαν άγνωστο  δεν γνωρίζουμε κανένας Ι­ταλικά... Μέσα στην τρύπα κάθον­ται μονίμως 30 περιστέρια, πετώντας ή κάθοντας στα πρεβάζια, κάνοντας κουρ - κουρ νομίζοντας ό­τι βρίσκεσαι σε περιστερώνα. Τό­σο όμορφο και γραφικό είναι αυ­τό το θέαμα. Εμένα μου αρέσει να πηγαίνω κάθε χρόνο και να κάνω γούστο και καμιά φορά σκοτώνω και κανένα...

Μια χρονιά κάθονταν ένας μπούφος πελώριος δίπλα από την τρύπα στο δέντρο με κέσαρα. Φωτιά τόχω αλ’ Γιωτ’ Σωτήρι πάρτον κάτω...! Φύλαγε να φάει τα περιστέρια... Στην κορφή της λακκιάς είναι άλλη τρύπα μικρή 10 μ. με περιστέρια. Τρύπες έχει πολλές στις λακκιές, αλλά χωρίς περιστέρια. Έχει μια στην κορ­φή της λακκιάς του Μπατσίλια, που είναι πάνω από το στάλο του Κούλια και πάνω απ' τα Τσαβίδια. Εκείνη είναι 6 - 7 μ. βά­θος και μετά προχωρεί ίσια μέσα αλλά πώς να κατεβείς! Πρέπει να είναι τρεις με τριχιές με φα­κούς, οπότε μπορεί να βρουν και λίρες κρυμένες από τους κλέ­φτες... 

Μια άλλη μεγάλη πάλι εί­ναι στην κορυφή της λακκιάς του Παπανικόλα. Ρίχνεις πέτρα και ακούγεται πολύ ώρα. Εκεί πηγαίνεις από τη λούτσα του Γκόγου. Παίρνεις το δρόμο για τα Τσαβίδια και σε 300 μ. ο δρόμος διχά­ζεται με τη λακκιά του Παπανικόλα. Υπάρχουν και άλλες πολ­λές, όπως είναι και άλλη μια πί­σω από τον Καλογερόσταλο, ί­σια με ένα πηγάδι με στόμιο α­λωνιού. Πού να τις γράψουμε ό­λες; Είναι τόσες πολλές που δεν είναι δυνατόν να τις γνωρίζουμε όλες. Περισσότερο μας ενδιαφέ­ρουν τα μυστικά τους που τυχόν κρύβουν μέσα, οπότε πρέπει να εξερευνηθούν αυτές οι υπάγειες σήραγγες, μήπως κρύβουν σταλλακτίτες, όπως στο Πέραμα των Ιωαννίνων. Είναι μια τρύπα στα μαντριά του Θ. Τσίκου στην Πλάκα δίπλα από τον αμαξιτό δρόμο, που είμαι βέβαιος ότι θα κρύβει σταλλακτίτες, διότι 100 μ. παρα­κάτω ευρίσκεται και άλλη τρύπα που θα συγκοινωνούν και θα κρύ­βουν πολλά μυστικά. Η Αδελφό­τητα πρέπει να ενδιαφερθεί, για­τί αν βρεθεί, θ’ αλλάξει την όψη του χωριού μας.

Ας πούμε τώρα και μερικά πα­λιά για να γελάσουμε. 'Οταν ή­ταν Ταμίας της Εκκλησίας ο Θω­μάς Παπαντίνος, επειδή ήταν τί­μιος, τον έλεγαν και λούπη. Επήγαινε ο Μπαρμπα - Τέλης ο Τζάκος, επίσης Επίτροπος, να του ζητήσει λεφτά για το λουκούμι και το κρασί που κερνούσαν στο χορό, τότε όλο η Εκκλησία, και αυτός του έλεγε "απ΄ της γκαβής τ’ αλεύρι, απ’ της γκαβής τ αλεύρι..." Και όταν σε κάτι αποκριές χόρευαν μασκαράδες στην Εκκλησιά ο Τσάρας, ο Μήτσης και ο Ν. Λογοθέτης που τον έλεγαν και Μπότσκαρη, ο Νασιο Ζηκος τους φώ­ναζε:" απ’ έξω Κουκουλάρης - Κουκουλάρης.." επειδή τους έδωσε τα λεφτά σαν Δ)τής της Α.Τ.Σ. Δελβινακίου γι’ αμνούς προς πάχυν­ση, και γελούσαμε για το καλαμ­πούρι του Νάσιου. Και τις απο­κριές που χόρευαν τα παιδιά το βράδυ στα σοκάκια, τους τραγου­δούσε επειδή τραγουδούσε ωραία. Μεταξύ των άλλων κι αυτό "Κατηφορνάω στο παζάρι, βρίσκω ένα κεφάλι τράϊο..." ήταν ωραίος ο καημένος... 

Σ’ ένα μνημόσυνο οι πα­λιοί ξεχάστηκαν και πήραν τρα­γούδι. Ο Ανδρ. ο Πατσούρας μου είπε ότι ήταν στο Χρ. Τσούλο. Ο δε Μήτρο Βανέτης είχε δική του οβίρα στο ποτάμι που είναι στον ξερό λάκκο και την έλεγαν η, ο­βίρα του Βενέτη μέχρι σήμερα.

Ο Νάσ’ Κωτσάκης όταν κέρδιζε στο τάβλι το Ντίνο Τσούβαλη του έλεγε πειραχτικά και στο Μεκχεμέ να πας εκεί θε να τηράς...Μεκχεμές σημαίνει αραβικά Δικαστή­ριο. Ο Ντίνο Τσουβάλης όταν τον κέρδιζε έλεγε «ερέγηλ - μερέγηλ - συνάβρ - συνάκ». Ο Μπαρμπα- Τέλης δε όταν έκλεινε τον Τσουβάλη στο τάβλι του έλεγε «πάνε βούγκα - πάνε βούγκα». Ο δε Γιάν. Σιορόκας όταν έκλεινε στο τάβλι τον Αντώνη Μάρη του έ­λεγε: «Γενναίοι Γάλλοι παραδο­θείτε»... Και ο Λεων. Μακρυγιάννης όταν κέρδιζε ο Αντ. Μάρνης στο 66 το γκρεμούσε το κονδύλι και ως που να σκωθεί ο Αντώνης τού ’σβυνε τις τριάρες. Σε μια φιλιά κατά τις προπόσεις είχαν μεθύσει και έλεγαν εις υγείαν των Αγίων Επιτρόπων και άλλα πολλά που θα γράψουμε σε άλλο σημείωμα.

Γ.Υ.: Στα Τσαβίδια έχει και ο Γιάννης Στούπης χωράφι. Το ξέ­ρει τάχα;

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η ΒΗΣΣΑΝΗ" Φύλλο 26-Μάρτιος Απρίλιος 1992

Ο αξέχαστος Παντελής (Πάντος...) πάντα πρώτος στο χορό!!!

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Χ. Κ.