Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Τί είδε ο F. Boissonnas στο Πωγώνι του 1913...

Η άγνωστη για πολλούς περιοχή του Πωγωνίου αναβιώνει αναπάντεχα στις φωτογραφίες του Ελβετού διάσημου φωτογράφου για την τεχνική του FREDERIC BOISSONNAS  ,και στην αφήγηση του συνοδοιπόρου του D. BAUD – BOVY, πρύτανη της Σχολής Καλών Τεχνών της Γενεύης. Το νόημα της πολύτιμης φωτογραφικής συλλογής του BOISSONNAS συμπυκνώνεται στον τίτλο του: 

"ΗΠΕΙΡΟΣ – ΤΟ ΛΙΚΝΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ" 


Οι φωτογραφίες αναπαριστούν την ζωή στην Ήπειρο το 1913-1914, οι Τούρκοι μόλις έχουν εγκαταλείψει την λεηλατημένη Ήπειρο (Πρέβεζα) και με την παρουσία του στρατού αισθητή (ευτυχώς όχι στις φωτογραφίες). Μιας υπαίθρου πληγωμένης οικονομικά και κυριολεκτικά αλλά με το αίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας έντονο και αισθητό. Ο φωτογράφος μαγεύεται από τα τοπία της Ηπείρου


¨Καθώς αφήναμε πίσω μας τα Ιωάννινα, 



ο ήλιος του Ιουνίου άρχισε να υψώνεται πάνω από τον κάμπο, 


σκορπίζοντας πλαγιαστά τις ακτίνες του στα ψηλά χόρτα, γεμάτα υγρασία από την καταιγίδα της προηγούμενης μέρας. Ο δρόμος που ακολουθήσαμε, σπαρμένος με πέτρες εδώ κι εκεί, ξετυλίγονταν στο βάθος, υγρός και κόκκινος. Κάποιες τέντες στημένες δίπλα στα απομεινάρια χωριών που πυρπολήθηκαν, μας θύμισαν ότι αυτός ο κάμπος πριν από λίγο καιρό, υπήρξε ένα μεγάλο πεδίο μαχών και ότι χιλιάδες άνθρωποι είχαν νοιώσει εκεί την ανάσα του αναπόφευκτου θανάτου. Βοσκοί με γοερές φωνές συγκέντρωναν τα κοπάδια τους. Γυναίκες με το βαρελάκι ή τη στάμνα στον ώμο, πήγαιναν να προμηθευτούν νερό.


Και οι πελαργοί περιφέρονταν τάχα σπουδαίοι και ταυτόχρονα αστείοι¨,θαυμάζει την Αρχαία Δωδώνη: ¨Στις όχθες του ποταμού Αχελώου – λέει ο Αριστοτέλης – κατοικούσαν “αυτοί που ονομάζονταν Γραικοί και στη συνέχεια ονομάστηκαν Έλληνες ”. Η Δωδώνη, στο κέντρο της Ηπείρου είναι ουσιαστικά το πιο σεβαστό μαντείο της Ελλάδος.¨ και αφουγράζεται την μαγευτική φύση: ¨Ο άνεμος βογκώντας κατέβηκε από το βουνό. Ακούστηκε ένας ψίθυρος ανάμεσα στο ξηρό και σκληρό φύλλωμα των πουρναριών, σαν απαλή και εξασθενημένη ηχώ της Δωδωναίας Πνοής.
Από τις προφητικές βελανιδιές της Δωδώνης δεν είναι που διάλεξε η Αθηνά για το κατάρτι του όμορφου πλοίου Αργώ; Στον Θεό της Δωδώνης δεν έκανε τις σπονδές του ο Αχιλλέας; Όπως και η υπόλοιπη Ελληνική γη, η Ήπειρος είναι μια περιοχή ανεξάντλητη σε μύθους.¨
-ταξιδεύει με βάρκα τον Λούρο: ¨Ο ήλιος έπεφτε όταν εμείς επιστρέψαμε στη βάρκα μας. Οι βαρκάρηδες δεν είχαν παρά να την αφήσουν να ακολουθήσει το ρεύμα. Στο ποτάμι δίπλα στις όχθες απλωνόταν ένα χρώμα κόκκινο σαν οξειδωμένος χαλκός, από την αντανάκλαση των καλαμιών. Ανάμεσα στις σιλουέτες των δέντρων, χρυσωμένες σαν τα μολύβια κάποιου βιτρώ, γλιστρούσαν μακρυνοί λόφοι. Καθώς ο ήλιος έπεφτε, επέβαλλε την δόξα του σε όλο το τοπίο. Η ίδια η όχθη του ποταμού για μια στιγμή συμμετέχοντας στην ακτινοβολία του, έμοιαζε να μην είναι τίποτε άλλο παρά μια πυκνή χρυσαφένια σκόνη. Μετά, αυτό το μέγα φως άφησε την γη και κατέφυγε στον ουρανό όπου πορφύρωσε ένα σύννεφο με τερατώδεις και λαμπερούς κροσσούς. Ένας προς έναν ξαναπρόβαλλαν οι θάμνοι της όχθης και τα φυλλώματά τους διαγράφονταν στον ορίζοντα με τόση χάρη, που κάποιος θα πίστευε, όπως στους γοτθικούς πίνακες, ότι είναι ζωγραφισμένοι με χρωστήρα σε χρυσό φόντο.
Η πλώρη της βάρκας έσκιζε με θόρυβο την μεταξένια επιφάνεια του νερού που έκανε τον ουρανό να μοιάζει πράσινος και τα σύννεφα φλογισμένα, καθώς οι καλαμιές ανακάτευαν τις αντανακλάσεις.¨

Κάνει αναφορά στα μοναστήρια μεταξύ αυτών και της Πογδόριανης (Παρακάλαμος): ¨Ανάμεσα σε τόσα μοναστήρια, – της Ζίτσας, που το ύμνησε ο Λόρδος Βύρων και της Πογδόριανης¨,και στον ποταμό Θύαμις (Καλαμάς) ¨ Όπως ο Άραχθος και ο Αώος, ο Θύαμις (Καλαμάς), ο Λούρος και οι τρεις κολασμένοι ποταμοί: ο Αχερώνας, ο Κοκύτης, και o Πυριφλεγέρθων, που ενώνουν τα γεμάτα άργιλο νερά τους με την θάλασσα, απέναντι από εκεί που χαμογελά ο Παξός, ανήκουν στην Ήπειρο¨και διαβλέπει την αναγέννηση της κατεστραμμένης Ηπείρου: ¨Πρέπει κανείς να κάνει στάση και να διανυκτερεύει σε πόλεις ή και χωριά (Ζαγόρι)


για να αντιληφθεί το μεγαλείο του πολιτισμικού έργου. ”Τα υπάρχοντά μας, τα παιδιά μας, η ζωή μας. . . δεν είμαστε σίγουροι για τίποτε. Σήμερα πετάμε στον ουρανό! Δεν τολμούμε ακόμη να πιστέψουμε ότι μπορούμε να διαβούμε το κατώφλι του σπιτιού μας χωρίς να θέσουμε σε κίνδυνο την ελευθερία μας ή την ύπαρξή μας¨.

Επισκέπτεται την Κόνιτσα:


Κόνιτσα-Μεσογέφυρα_1913

Ο BOISSONNAS και ο BOVY σταματούν στο Δελβινάκι και φωτογραφίζουν, τους προεστούς,


Δελβινάκι Ιωαννίνων-Πρόκριτοι_1913

την καθημερινότητα,


Δελβινάκι-1913

τις πωγωνίσιες γυναίκες με τις παραδοσιακές φορεσιές


Δελβινάκι_Πωγώνι 1913

με έκδηλο θαυμασμό για το θάρρος και την δύναμή τους: ¨Ο χορός των νέων κοριτσιών στο Δελβινάκι


Χορός Δελβινάκι_Ιωαννίνων_1913

μένει αποτυπωμένος στη μνήμη μου σαν μια ζωντανή και γοητευτική αλληγορία αυτής της αναγέννησης.
Έφερναν τόση συγκίνηση καθώς χόρευαν το τελετουργικό τους με τα παραδοσιακά βήματα, προχωρώντας και πισωπατώντας,


Δελβινάκι_Ιωαννίνων_1913

ισορροπώντας σε μιαν αργή κίνηση σαν από κύμα που σκάει στην άμμο. Κάτω από την μοναστική τους κόμμωση που προσθέτει στην αγνότητα των θελγήτρων τους, έχουν κληρονομήσει μια ομορφιά κάπως μελαγχολική, που ο Λόρδος Βύρων θαύμαζε στους προγόνους των. Χαμογελούσαν με σέβας στις γαλανόλευκες σημαίες που ο άνεμος της Ηπείρου ξεδίπλωνε πάνω από τα κεφάλια τους. Και μια απ’ αυτές, δείχνοντάς τις μας είπε απλά: “Ας έλθουν να τις πάρουν”! ”Παραδώσου” έγραψε ο Ξέρξης στον Λεωνίδα. ”Μολών λαβέ” απάντησε ο Σπαρτιάτης. Και στο στόμα αυτής της νέας Ηπειρώτισσας, μέσα σ’ αυτή τη γιορτή, μέσα σ’ αυτή τη χώρα, μόλις απελευθερωμένη και ακόμη απειλούμενη, αυτή η επίκληση του αρχαίου ηρωισμού, επιβεβαίωνε με συγκινητική δύναμη, την συνέχεια και το μεγαλείο της φυλής.

Κείμενο στα γαλλικά του D. BAUD – BOVY Genève, Septembre 1913
Οι πρωτότυπες φωτογραφίες είναι του FREDERIC BOISSONNAS
Το γαλλικό κείμενο και οι πρωτότυπες φωτογραφίες είναι από το φωτογραφικό λεύκωμα του Frederic Boissonnas με τίτλο
“L’EPIRE – BERCEAU DES GRECS” (ΗΠΕΙΡΟΣ – ΤΟ ΛΙΚΝΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ)

Μετάφραση – Λογοτεχνική προσαρμογή
Γεώργιος Κατσίλας, Ιατρός, Απόφοιτος της Ζωσιμαίας Σχολής

Oι φωτογραφίες είναι από την www.lifo.gr

Πηγή:http://visitpogoni.gr/archives/3594

***



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.